دهقان باغی, سید روح اله, سیاوشی, کرم. (1401). تحلیل انتقادی نظریه «وحدت موضوعی» در الأساس فی التفسیر. فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 10(2), 41-58. doi: 10.30473/quran.2022.62183.3087
سید روح اله دهقان باغی; کرم سیاوشی. "تحلیل انتقادی نظریه «وحدت موضوعی» در الأساس فی التفسیر". فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 10, 2, 1401, 41-58. doi: 10.30473/quran.2022.62183.3087
دهقان باغی, سید روح اله, سیاوشی, کرم. (1401). 'تحلیل انتقادی نظریه «وحدت موضوعی» در الأساس فی التفسیر', فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 10(2), pp. 41-58. doi: 10.30473/quran.2022.62183.3087
دهقان باغی, سید روح اله, سیاوشی, کرم. تحلیل انتقادی نظریه «وحدت موضوعی» در الأساس فی التفسیر. فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 1401; 10(2): 41-58. doi: 10.30473/quran.2022.62183.3087
1استادیار گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی شیراز، شیراز، ایران
2گروه الهیات، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران
چکیده
بحث از تناسب میان آیات قرآن از دیرباز در بین قرآن پژوهان و مفسران مطرح بوده و آثار متعددی نیز در این راستا عرضه شده است. دیدگاه وحدت موضوعی سعید حوّی در الأساس فی التفسیر در بیان ارتباط و تناسب آیات قرآن، شایسته ارزیابی و نقد است. دو رکن اساسی نظریه وحدت موضوعی وی، یکی توقیفی بودن ترتیب و چینش کنونی سورهها در مصحف و دیگری اعتماد به روایات ناظر به تقسیم چهارگانه سُوَر قرآن کریم به اقسام «سبع طوال»، «مئین»، «مثانی» و «مفصل» است.
در این پژوهش که به روش توصیفی و تحلیلی سامان یافته است، به دست آمد که هیچ یک از دو رکن فوق قابل اعتماد نیست؛ نه توقیفی بودن ترتیب و چینش سورهها در مصحف کنونی، قطعی است و نه روایات تقسیم رباعی سور قرآن در راستای مقصود او، کارآمد است. از نظر روش نیز نظریه وی که متکی به تقسیم بندیهای متعدد بر آیات قرآن با محوریت سوره بقره است، با چالشهای متعددی روبهرو است! به علاوه تفسیر او نیز نتوانسته است با اتکا به این نظریه، آراء تفسیری ناب و منحصر به فردی ارائه کند؛ به گونه ای که کاربست این نظریه در الأساس فی التفسیر، تفسیری متمایز از تفاسیر پیشین خلق نکرده است.
Critical analysis of the theory of "thematic unity" in the AlAsas fi Altafsir
نویسندگان [English]
Seyed Ruhollah Dehqan Baghi1؛ Karam Siyavoshi2
1Department of Islamic Education, School of Medicine, Shiraz University of Medical Sciences, Shiraz, Iran
2Department of theology. Faculty of Humanities. Bu Ali Sina University. Hamedan. Iran
چکیده [English]
The discussion of the appropriateness between the verses of the Qur'an has long been discussed among Qur'anic scholars and commentators, and several works have been presented in this regard. Saeed Hawi's view of thematic unity in the basis of interpretation in expressing the relationship and appropriateness of Quranic verses deserves to be evaluated and criticized. The two main pillars of his theory of thematic unity, one is the confinement of the current order of the suras in the Mus'haf and the other is the trust in the narrations regarding the four divisions of the Holy Qur'an into "Saba Tawal", "Ma'in", "Masani" and "Mufassal". Is.
In this research, which is organized by descriptive and analytical methods, it was found that neither of the above two pillars is reliable; It is not certain that the order of the chapters in the current Mus'haf is forbidden, nor are the narrations of the quatrain division of the Qur'anic chapters in line with his purpose. In terms of method, his theory, which is based on the division of various clauses on the verses of the Qur'an with the focus on Surah Al-Baqarah, faces several challenges! In addition, his commentary has not been able to provide a pure and unique commentary based on this theory, so that the application of this theory in the basis of the commentary has not created a different commentary from previous commentaries.
کلیدواژهها [English]
Thematic unity of the Qur', an, the proportion of verses and suras, Al-Asas fi al-Tafsir, Saeed Hawi, Quartet division of the Quran
مراجع
ابن حجر عسقلانی، شهاب الدین (بیتا). فتح الباری. بیروت: دار المعرفه.
ابن حنبل، احمد (بیتا). مسند أحمد. بیروت: دار صادر.
ابن شهرآشوب، محمد بن علی (1379 ق). مناقب آل أبیطالب. قم: علامه.
ابنکثیر، اسماعیل بن عمر(1419 ق). تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیه.
استرآبادی، محمد بن حسن (بیتا). شرح شافیة بن الحاجب. بیروت: دار المعرفه.
انواری، جعفر( 1390 ش). قرآن در آینه تاریخ. قم: انتشارات مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
ایازی، سیّد محمد علی (1380 ش). چهره پیوسته قرآن. تهران: هستی نما.
آقایی، سیّد علی (1387 ش). «رهیافت وحدت موضوعی سورههای قرآن در «الأساس فی التفسیر»». پژوهشهای قرآنی. 56. 88-125.
بقاعی، ابراهیم بن عمر (بیتا). نظم الدرر فی تناسب الآیات و السور. القاهره: دار الکتب الاسلامی.
پرچم، اعظم و رحیمی، معصومه (1393 ش). «بررسی و نقد نظریه «وحدت موضوعی» حوّی در تفسیر سوره احزاب». کتاب قیّم. 10. 29-52.
ترمذی، محمد بن عیسی (1403 ق). سنن الترمذی (الجامع الصحیح). بیروت: دار الفکر.
حاکم نیشابوری، محمد بن عبدالله (بیتا). المستدرک علی الصحیحین. بیروت: دار المعرفه.
حجازی، محمد محمود (1390 ق). الوحدة الموضوعیة فی القرآن الکریم. قاهره: دار الکتب الحدیثه.
حجتی، سیّد محمد باقر (1360 ش). پژوهشی در تاریخ قرآن. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
حسینی، سیّد علی اکبر (1394 ش). نظریه وحدت موضوعی سورههای قرآن، نگرشها و چالشها. قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
حوّی، سعید (1405 ق). الأساس فی التفسیر. القاهره: دار السلام.
_____ (بیتا). الرسول ص. بیجا: بینا.
خامهگر، محمد (1382 ش). ساختار هندسی سورههای قرآن. تهران: شرکت چاپ و نشر بین الملل.
خوئی، سید ابوالقاسم (1408 ق). البیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار الزهراء.
دهقان باغی، سیّد روح اله (1396 ش). تحلیل انتقادی مبانی، روش و گرایشهای تفسیریِ سعید حوّی در «الأساس فی التفسیر». همدان: دانشگاه بوعلی سینا، استاد راهنما: کرم سیاوشی.
رازی، فخر الدین محمد بن عمر (1420 ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
رامیار، محمود (1387 ش). تاریخ قرآن. تهران: امیرکبیر.
رشیدرضا، محمد (1420 ق). تفسیر المنار. بیروت: دار الکتب العلمیه.