
تعداد نشریات | 41 |
تعداد شمارهها | 1,144 |
تعداد مقالات | 9,839 |
تعداد مشاهده مقاله | 18,122,874 |
تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,660,999 |
تحلیل حقوقی عملیات بانکی بدون ربا مطابق موازین اسلامی | ||
دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی | ||
دوره 11، شماره 1 - شماره پیاپی 21، شهریور 1401، صفحه 13-26 اصل مقاله (478.42 K) | ||
نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/clk.2022.46942.2568 | ||
نویسندگان | ||
علیرضا باریکلو* 1؛ حسین شهابیان مقدم2 | ||
1استاد حقوق خصوصی، پردیس فارابی دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، پردیس بینالمللی ارس، دانشگاه تهران، تهران، ایران | ||
چکیده | ||
در بند 1 ماده 1 قانون بانکداری بدون ربا (بهره) استقرار نظام پولی و اعتباری بر مبنای حق و عدل (با ضوابط اسلامی) به منظور تنظیم گردش صحیح پول و اعتبار در جهت سلامت و رشد اقتصاد کشور از اهداف اصلی قانون شمرده شده است، اما بهرغم گذشت 40 سال از اجرای قانون نه تنها این اهداف محقق نشده، بلکه فاصله رسیدن به آن مضاعف شده است؛ هرچند قانون بانکداری تغییری نکرده، ولی آییننامهها و بخشنامههای مربوط به عملیات بانکی به طور مداوم در حال تغییر و به روزرسانی است، لیکن با این حال هنوز بانکداری به عنوان مشکل اول اقتصادی کشور مطرح است و نتوانسته به اهداف خود دست یابد. بنابراین، در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی، مطابق موازین اسلامی عملیات بانکی بانکداری بدون ربا بررسی و مشخص شد که بر خلاف موازین اسلامی، غلبه رویکردهایی مانند حفظ ساختار نظام عملیات بانکی رباخواری، نگرش ابزاری به قرارداد، بیعدالتی، اجحاف در حق مشتری و جریمهانگاری بر عملیات بانکی بدون ربا، آن را از محتوی تهی کرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیدواژهها: سود؛ بهره؛ عدالت؛ امهال؛ قرارداد؛ عملیات | ||
عنوان مقاله [English] | ||
Legal Analysis of Interest-Free Banking Operations in Accordance with Islamic Standard | ||
نویسندگان [English] | ||
Alireza Bariklou1؛ Hossein Shahabian Moghadam2 | ||
1Professor of Private Law, Farabi Campus of Tehran University, Tehran, Iran | ||
2Ph.D. Student in Private Law, Aras International Campus of Tehran University, Tehran, Iran | ||
چکیده [English] | ||
In the first paragraph of Article 1 in the Law on Interest-Free Banking (interest), it is one of the main objectives to establish a monetary and credit system based on right and justice (observing Islamic rules) in order to regulate the proper circulation of money and credit for health and economic growth of the country. But despite 40 years of law enforcement, not only have these goals not been achieved, but the gap has also been doubled. Although the banking law has not changed, the regulations and sections related to banking operations are constantly changing and updating, but still banking is still the first economic problem of the country and has not been able to achieve its goals. Therefore, in this article, in a descriptive-analytical method, in accordance with Islamic standards of interest-free banking operations, it was found that contrary to Islamic standards, this law has been emptied of its content by the prevalence of approaches such as maintaining the structure of usury banking system, instrumental attitude to contract, injustice, abusing the customers, and the imposition of interest-free banking operations. | ||
کلیدواژهها [English] | ||
Keywords: Profit, Interest, Justice, Procrastination, Contract, Operations | ||
مراجع | ||
آهنگران، محمدرسول؛ ملاکریمی، فرشته (1390). «بررسی فقهی و حقوقی وجه التزام بانکی». فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، شماره 40.
ابن قدامه (1968 م). المغنی. مصر: مکتبه القاهره. ج 4.
القری بن عید، محمدعلی (1384). «مشکلات بانکهای اسلامی و راهحل آنها». ترجمه مصباحیمقدم، غلامرضا. فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال پنجم.
انصاری، شیخ مرتضی (1415 ق). کتاب المکاسب. قم. چاپ اول.
باریکلو، علیرضا (1382). «ضمانت اجرای حقوقی سوء استفاده از وضعیت اضطراری طرف قرارداد». اندیشههای حقوقی، سال اول، شماره 4.
ــــــــــــــ (1390). اموال و حقوق مالی. تهران: سمت.
ـــــــــــــــ (1394). حقوق قراردادها؛ عقود معین(1). تهران: میزان. ص293.
بحرانی، یوسف بن احمد (1364). الحدائق الناضره فی احکام العتره الطاهره. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. ج 20.
بهبهانى، محمدباقر (1419 ه ق). الرسائل الفقهیه. قم: مؤسسه علامه وحید بهبهانى. چاپ اول.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر (1375). دائرهالمعارف حقوق مدنی و تجارت. جلد 1.
جواهری، حسن محمدتقی (1405 ق). الربا فقهیا و اقتصادیا. قم: مطبعه الخیام.
حرعاملی، محمدبن حسن (1416). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت.
حسینی عاملی، سیدجواد بن محمد (1391). مفتاح الکرامه فی شرح قواعد العلامه. قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. جلد 5.
حقیقی، محمدحسن (1391). تحلیل صوریسازی قراردادها در عملیات بانکداری بدون ربا در جمهوری اسلامی ایران، مطالعه موردی بانکهای دولتی. پایاننامه کارشناسی ارشد. دانشگاه امام صادق (ع).
خمینی، سیدروح الله (1379). تحریرالوسیله. قم: دارالعلم.
خوئی، ابوالقاسم (1377). مصباح الفقاهه. قم: مکتبه الداوری.
شهنازی، روحالله؛ پناهی، مجتبی (1395). «سنجش میزان صوری بودن قراردادهای تسهیلات بانکی». فصلنامه اقتصاد و بانکداری اسلامی، شماره شانزدهم، صص 202-175.
صدر، سیدمحمدباقر (1978 م./ 1357 هـ. ش). البنک اللاربوی فی الاسلام، طروحه للتعویض عن الربا. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
طباطبائی، محمدحسین (بیتا). المیزان فی تفسیر القرآن. ترجمه موسوی همدانی، سیدمحمدباقر. قم: انتشارات دارالفکر. 40 جلدی.
عاملی، زینالدینعلی( شهید ثانی) (1376). مسالک الافهام. قم: مکتبه بصیرتی.
عبدیپور، ابراهیم (1376). بررسی تطبیقی مفهوم اضطرار و آثار آن در حقوق مدنی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی. چاپ اول.
فیاض، محمداسحاق (1392). بانک از نگاه اسلام. ترجمه محمدجواد برهانی. قم: مؤسسه بوستانکتاب.
کاتوزیان، ناصر (1383). حقوق مدنی، قواعد عمومی قراردادها. تهران: انتشارات با همکاری بهمن برنا. جلد اول.
کلینى، ابوجعفر، محمدبن یعقوب (1407 ه ق). الکافی (ط - الإسلامیة). 8 جلد. تهران: دارالکتب الإسلامیه. چاپ چهارم. مراغی، احمدمصطفی (1985). تفسیر المراغی. بیروت: دار احیاء التراث العربی. چاپ دوم.
مصباحی مقدم، غلامرضا (1373). مجموعه مقالات پنجمین سمینار بانکداری اسلامی.
مصباحی مقدم، غلامرضا؛ احمدوند، خلیلالله (بهار و تابستان 1388). «ابعاد شناخت ربای جاهلی». دوفصلنامه علمی تخصصی مطالعات اقتصاد اسلامی، سال دوم.
مصباحی مقدم، غلامرضا (بهار 1397). «چالشهای بانکداری بدون ربا». فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، سال هجدهم.
مطهری، مرتضی (1395). مجموعه آثار. قم: انتشارات صدرا. جلد 20.
مظاهری، حسین (1378). تربیت فرزند از نظر اسلام. قم: انتشارات ام ابیها.
مکارم شیرازی، ناصر (1389). ربا و بانکداری اسلامی. قم: ناشر چاپی علی ابن ابی طالب (ع).
مجلسى دوم، محمد باقر بنمحمدتقى (1388). بحارالأنوار لجامعه الدرر اخبار الائمه الاطهار. انتشارات نوروحی. دوره 110 جلدی.
منتظرى، حسین على (1415 ه ق). دراسات فی المکاسب المحرمه. 3 جلد، قم: نشر تفکر. چاپ اول.
موسوی بجنوردی، سیدمحمد (1379). «مبحث ربا». فصلنامه متین، شماره 8.
موسویان، سیدعباس (1379). بانکداری بدون ربا از نظریه تا عمل. مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه و معاصر.
ــــــــــــــــ (1389). جریمه تأخیر تادیه (فتاوی مراجع تقلید، قوانین بانکی، مقالات علمی). تهران: پژوهشکده پولی و بانکی.
نجفى، کاشف الغطاء، عباس بن على (بیتا). المعاملات المصرفیه. یک جلد. نجف: مؤسسه کاشف الغطاء.
نجفی، محمدحسن (1362). جواهر الکلام، فی شرح شرائع الاسلام. بیروت: دار احیاء التراث العربی. جلد 23. نجفی خوانساری، شیخ موسی (1373). منیه الطالب فی حاشیه المکاسب. قم: چاپخانه محمدیه.
نراقی، ملااحمد (1375). معراجالسعاده. انتشارات مطبوعاتی حسینی.ص 313.
هاشمی شاهرودی، سیدمحمود (1376). «بانکداری اسلامی». مجله تحقیقات اسلامی، شماره 1 و 2، سال دوازدهم.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 779 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 480 |