پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شمارهها | 1,101 |
| تعداد مقالات | 9,444 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,019,907 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 11,936,795 |
قابلیت سنجی جاذبه های گردشگری در نواحی روستایی شهرستان نیشابور | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 9، شماره 3 - شماره پیاپی 27، آذر 1401، صفحه 97-122 اصل مقاله (1.62 M) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2023.61089.2527 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا مظفری1؛ مریم قاسمی* 2؛ خدیجه بوزرجمهری3؛ امیدعلی خوارزمی4 | ||
| 1گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران | ||
| 2گروه جغرافیا- دانشگاه فردوسی مشهد- مشهد- ایران | ||
| 3گروه جغرافیا دانشکده ادبیات. دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 4گروه جغرافیا، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر شریعتی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران | ||
| چکیده | ||
| توسعة همهجانبه و پایدار گردشگری روستایی مستلزم شناخت و بهرهگیری مناسب از پتانسـیلهـای بـالقوه و در نهایت برنامهریزی درست است؛ جاذبههای گردشـگری یکی از عناصر اصلی گردشگری است که بدون آن ایجاد تقاضا برای مقصد گردشگری دشوار است. شهرستان نیشابور با داشتن جاذبههای گردشگری روستایی طبیعی و انسانی متنوع، یکی از مقاصد اصلی گردشگری استان خراسان رضوی است که سالانه گردشگران زیادی را به خود جذب میکند و سبب شده که شهرستان نیشابور پس از شهرستان مشهد، موقعیت ویژهای در زمینۀ گردشگری در استان خراسان رضوی داشته باشد. بااینکه شهرسـتان نیشابور با ویژگیهای خاص گردشگری روستایی خود میتواند تبدیل به یکی از کانونهای گردشگری روستایی استان شود اما تـاکنون ایـن جاذبههای متنوع و ارزشمند طبیعی و انسانی کمتر موردتوجه قرارگرفته است. لذا در پژوهش حاضر سعی شده با ظرفیت سنجی جاذبهها، محورهای گردشگری روستایی در راستای توسعه گردشگری شناسایی شود. بدیهی است، شناسایی قابلیتها و پتانسیلهای گردشگری میتواند فرصتهای خوبی برای رشد روستاها فراهم کند. روش تحقیق، توصیفی - تحلیلی و گردآوری اطلاعات میدانی با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته بوده و به کمک 233 خبره محلی تکمیل شد. تجزیه و تحلیل دادهها و طبقهبندی روستاها بـا اسـتفاده از سیسـتم اطلاعـات جغرافیایـی(GIS) و مـدل AHP انجام گرفت؛ بدین منظور، 44 لایه اطلاعاتی شـامل 15 جاذبه طبیعی، 8 جاذبه فرهنگی و 21 جاذبه تاریخی تهیه و در محیـط GIS تصحیح خطـا گردیـد. اعمـال وزنهـای مناسـب نیـز به کمک Expert Choice انجـام شـد؛ در ادامه با تلفیق و همپوشـانی لایههای اطلاعاتی در محیطGIS ، پهنههای مناسـب شناسـایی و اولویتهـای برتـر توسعه گردشگری روستایی به تفکیک هر نوع جاذبه در شهرسـتان نیشابور معرفـی شد. نتایـج نشـان داد، روستاهای دارای پتانسیل بالا در زمینه گردشگری به صورت نواری از حاشیة شمالشرق به شمالغرب شهرستان کشیده شدهاند. روستاهای بوژان، گرینه، ینگجه، چکنه علیا، کلیدر، برزنون، طاقان، عیشآباد، غار، سوقند، حصار، دیزباد علیا دارای قابلیـت بیشـتری بـوده و لازم اسـت در اولویـت برنامههای توسعه گردشگری قرار گیرند. همچنین 6/46 درصد شهرستان از نظر پتانسیل جاذبه گردشگری روستایی در طبقه بسیار نامناسب، 61/16 درصد در طبقه نامناسب، 22/21 درصد در طبقه متوسط، 81/14 درصد در طبقه مناسب و 74/0 درصد در طبقة بسیارمناسب قرار دارند. به نظر میرسد در صورتی که گردشگری روستایی به نحوی مناسب با پراکندگی و تنوع جاذبهها مدیریت و برنامهریزی شود، میتواند خالق یا محرک فرایند توسعه یافتهای برای حصول به پایداری در نواحی روستایی و صنعت گردشگری باشد. | ||
| کلیدواژهها | ||
| قابلیتسنجی؛ گردشگری روستایی؛ جاذبههای طبیعی و انسانی؛ شهرستان نیشابور | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Capability Assessment of Rural Areas of Neishabour City in Terms of Tourist Attractions | ||
| نویسندگان [English] | ||
| zahra mozaffari1؛ Maryam Ghasemi2؛ Khadijeh Bouzarjomehri3؛ Omid Ali Kharazmi4 | ||
| 1Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities Dr. Ali Shariati, Ferdowsi University, Mashhad, Iran | ||
| 2Department of Geography- Ferdowsi University of Mashhad- Mashhad-Iran | ||
| 3Dep. Geography of Faculty of Letters and Humanities of Ferdowsi University of Mashhad – Mashhad- Iran | ||
| 4Department of Geography, Faculty of Literature and Humanities Dr. Shariati, Ferdowsi University, Mashhad, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| The sustainable development of rural tourism requires the recognition and proper use of potentials and proper planning. Tourist attractions are one of the main elements of tourism without which it is difficult to create a demand for a tourist destination. Neishabur township is one of the main tourist destinations of Razavi Khorasan province with various natural and human rural tourism attractions. After Mashhad township, Neishabur has a special position of tourism in Razavi Khorasan province. However, until now, its diverse and valuable natural and human attractions have not received enough attention. In the present research, it has been tried to identify the axes of rural tourism by measuring the capacity of attractions. Identifying tourism potentials can provide good opportunities for the development of villages. The research method is descriptive-analytical, and the field information was collected using a researcher-made questionnaire that was completed by 233 local experts. Data analysis and classification of villages was done using GIS and AHP model. For this purpose, 44 information layers including 15 natural attractions, 8 cultural attractions and 21 historical attractions were prepared and errors were corrected in the GIS environment. Appropriate weights were also determined with the help of Expert Choice. Then, by combining and overlapping the layers of information in the GIS environment, suitable areas were identified and the top priorities for the development of rural tourism were introduced separately for each type of attraction in Neishabur township. The results showed that the villages with high tourism potential are stretched in a strip from the northeast edge of the township to the northwest. The villages of Bozhan, Grineh, Yingjeh, Chekneh Olya, Klidar, Barzanun, Taqan, Eishabad, Ghar, Souqand, Hesar, and Deezbad Olya have more capabilities and need to be prioritized in tourism development programs. Also, 46.6% of the township area is in the very unsuitable class, 16.61% in the unsuitable class, 21.22% in the middle class, 14.81% in the suitable class and 0.74% in the very suitable class in terms of rural tourism attraction potential. If rural tourism is managed and planned in a suitable way with the dispersion and variety of attractions, it can lead to the process of sustainable development of rural and tourism. | ||
| کلیدواژهها [English] | ||
| Capability Assessment, Rural Tourism, Natural and Human Attractions, Neishabour Township | ||
| مراجع | ||
|
بخشینژاد، محمود(1399). تبیین ظرفیتهای گردشگری برای توسعة مناطق روستایی استان چهارمحال و بختیاری. برنامهریزی فضایی(جغرافیا)، 10(4)، 23-1.
بهرامیجاف، ساجد، صالحآبادی، ریحانه و شیوراک، رحیم(2021). اولویتبندی راهبردهای توسعه گردشگری در مناطق مرزی، نمونه موردی: شهرستان پاوه. برنامهریزی و آمایش فضا، 25(2)،35 -62.
تبریزی، نازنین و زاهدیکلاکی، ابراهیم(2018). ارزیابی توان اکولوژیک و شناسایی مناطق مستعد توسعه اکوتوریسم پایدار با روشهای MCE و WLC، مورد مطالعه: شهرستان گرگان. فضای جغرافیایی، 18(63)، 224-207.
جهانگیر، محمدحسین، زاهدی، سینا و موسویرینه، سیدهمهسا(1399). ارزیابی توان اکوتوریستی پارک چمران کرج با استفاده از مدل SWOT و ماتریس ذینفعان. فصلنامه اقتصاد و برنامهریزی شهری، 9(4)، 234-226. حبیبی، پیمان(1399). بررسی چالشها و ظرفیتهای توسعه گردشگری به منظور الگوی گردشگری پایدار در شهر نودشه. پایانامه کارشناسیارشد. گروه مدیریت - مدیریت جهانگردی ـ برنامهریزی گردشگری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آموزش عالی باختر ایلام.
خاکپور، براتعلی و کمانداری، محسن(1395). مکانیابی پهنههای مناسب بهمنظور ایجاد مسیر پیادة گردشگری در بافت تاریخی شهر کرمان با استفاده از GIS. نشریة مطالعات نواحی شهری دانشگاه شهید باهنر کرمان، 6(3)،84 -63.
رشیدکلویر، حجتاله، غفاریهشجین، نعیم، باقری، اصغر و حیدری ساربان، وکیل(1399). بررسی زمینههای توسعه گردشگری در روستاهای هدف گردشگری مطالعه موردی: روستای کزج شهرستان خلخال. مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، 15(3):922 -905.
شوهانی، نادر، نیکسرشت، مهدی واحمدی، مهدی(1397). ارزیابی توان محیطی برای توسعه طبیعتگردی در شهرستان ایلام با استفاده از مدل AHP. فصلنامه علمی فرهنگ ایلام، 19(58-59)، 77-93.
شهریاری، سید کمالالدین، کریمزاده، علی و شهریاری، شهرزاد(1398). اولویتبندی قابلیتها و جاذبههای گردشگری در محدودههای بازآفرینی شده تاریخی، مطالعه موردی: محدوده تاریخی زندیه شیراز. هویت شهر، 14(1):61-74.
صالحپور، طاهره(1398). شناسایی ظرفیتهای توسعه گردشگری روستایی شهرستان کلیبر مطالعه موردی: مناطق روستایی بخش ابش احمد. پایانامه کارشناسیارشد، گروه علوم جغرافیایی، دانشکده برنامهریزی و علوم محیطی، دانشگاه تبریز.
عابدی، سمانه و صداقت، ملیحه(1398). تعیین مولفههای توسعه اقتصاد گردشگری ایران با تاکید بر تغییرات اقلیمی. اقتصاد محیط زیست و منابع طبیعی، 3(7)، 94-73.
عباسآبادعربی، محبوبه(1399). شناسایی پتانسیلها و چشمانداز گردشگری روستایی در منطقه نمونه گردشگری دره میلانلو. پایانامه کارشناسیارشد، گروه مدیریت جهانگردی، دانشکده مدیریت، موسسه آموزش عالی شاندیز.
علیزاده زوارم، علی، شفاییفلاح، مصطفی(1397). آموزش جامع روش تحلیلی سلسلهمراتبی (AHP) با استفاده از نرمافزار expert choice. تهران: انتشارات صالحیان.
علیزداده، رضا، ایزدی، حسن و آراسته، مجتبی(1399). رتبهبندی ظرفیت گردشگری ورزشی طبیعتمحور در محورهای گردشگری استان لرستان. گردشگری و توسعه، 9(4)، 267-249.
کامران، حسن، علیزاده، محمد و نیکبخت، ریحانه(1399). ارزیابی توانمندیهای ژئوسایتهای منتخب استان اصفهان با مدل بریلها. جغرافیا، 18(64)،22 -5.
قدسیپور، حسن(1398). فرآیند تحلیل سلسله مراتب(AHP). تهران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
کمانداری، محسن، چهارراهی، مسعود و قربانپور، حشمت(1399). پتانسیلهای اکوتوریسم استان کرمان زمینه برای توسعه گردشگری آینده. جغرافیا و روابط انسانی، 3(2)، 39-27.
محمدیترکمانی، حجت، طاهرخانی، علیرضا و فلاحپور، سجاد(1398). ارزیابی توان اکولوژیکی شهرستان میانه در راستای توسعه اکوتوریسم با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، 19(55)، 232-215.
مشکینی، ابوالفضل، بهناممرشدی، حسن و برغمدی، مجتبی(1397). تحلیل و سطحبندی فضایی محورهای گردشگری روزانه استان تهران برمبنای خدمات و تسهیلات گردشگری. برنامهریزی و آمایش فضا،22(2)، 132-95.
مطیعیلنگرودی، سیدحسن، شریفی، انور و رضائیهآزادی، مریم. امکان سنجی توسعه گردشگری در نواحی روستایی از دیدگاه گردشگران (بخش تخت سلیمان شهرستان تکاب). مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، 8(24)، 16-1.
موسویندروند، سیدهشهناز، عیسی، حامد و شرقی، سیامک(1398). شناسایی و ارزیابی سایتهای مستعد توسعه گردشگری در محور خرم آباد – پلدختر. کارشناسی ارشد، گروه جغرافیا و برنامهریزی گردشگری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه لرستان.
Albu, R. G., & Cîmpean, R. (2017). Opinions on the main elements to be considered in potential assessment models in tourism. Bulletin of the Transilvania University of Brasov. Economic Sciences. Series V, 10(1), 69-78. Avcikurt, C., Dinu, M., Hacioglu, Necdet. EFE, R., Soykan, A. (2016). Tourism, Environment and Sustainability, ISBN 978-954-07-4021-8. Aziz, R. C., Hashim, N. A. A. N., & Awang, Z. (2018). Tourism development in rural areas: Potentials of appreciative inquiry approach. Journal of Tourism, Hospitality & Culinary Arts, 10(1), 59-75. Cetinkaya, C., Kabak, M., Erbaş, M., & Özceylan, E. (2018). Evaluation of ecotourism sites: a GIS-based multi-criteria decision analysis. Kybernetes, 47(8), 1664-1686. Çetinkaya, C., Kabak, M., Erbaş, M., & Özceylan, E. (2018). Evaluation of ecotourism sites: a GIS-based multi-criteria decision analysis. Kybernetes. Curcic, N., Mirković Svitlica, A., Brankov, J., Bjeljac, Z. , Pavlović, S., & Jandžiković, B. (2021). The Role of Rural Tourism in Strengthening the Sustainability of Rural Areas: The Case of Zlakusa Village. Sustainability, 13(12), 6747. Dordevic, D. Z. , Susic, V., & Janjic, I. (2019). Perspectives of development of rural tourism of the Republic of Serbia. Economic Themes, 57(2), 219-232. Gunduz, C. O. A. D. E., & Agayi, C. O. (2020). An Evaluation of Rural Tourism Potential for Rural Development in Kenya. Hoang, H. T., Truong, Q. H., Nguyen, A. T., & Hens, L. (2018). Multicriteria Lourens, M. (2007). The underpinnings for successful route tourism development in South Africa (Doctoral dissertation, University of the Witwatersrand). Martínez, J. M. G., Martín, J. M. M., Fernández, J. A. S., & Mogorrón-Guerrero, H. (2019). An analysis of the stability of rural tourism as a desired condition for sustainable tourism. Journal of Business Research, 100, 165-174. Miller, G,T. (1995), Environment Resource Management, Wadworth Pub. C. 592. Okech, R., Haghiri, M., & George, B. P. (2015). Rural tourism as a sustainable development alternative: An analysis with special reference to Luanda, Kenya. CULTUR-Revista de Cultura e Turismo, 6(3), 36-54. Pejanović, R., Demirović, D., Đorđević, J., & Radović, G. (2014). Potentials for development of rural tourism in Bački Petrovac municipality. Економика пољопривреде, 61(2), 487 - 500. Slehat, M. (2018). Evaluation of Potential Tourism Resources for Developing Different Forms of Tourism: Case Study of Iraq Al-Amir and Its Surrounding Areas-Jordan (Doctoral dissertation, Katholische Universität Eichstätt-Ingolstadt). Soltani Moqadas, R. (2018). The Role of Rural Tourism in Sustainable Rural Development: A Case Study of Shandiz Rural Region, Khorasan Razavi Province, Iran. Journal of Sustainable Rural Development , 2(1), 61-76. Tomić, N., Antić, A., Marković, S. B., Đorđević, T., Zorn, M., & Valjavec, M. B. (2019). Exploring the potential for speleotourism development in eastern Serbia. Geoheritage, 11(2), 359-369. Trukhachev, A. (2015). Methodology for United Nations World Tourism Organization, 2020. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 225 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 289 |
||