پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,114 |
| تعداد مقالات | 9,529 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,195,019 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,034,774 |
بهبود وضعیت سرمایه اجتماعی در محله‌های شهری با رویکرد برنامه‌ریزی محله‌محور(مورد مطالعه: محله قنات کوثر، منطقه چهار کلان‌شهرتهران) | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 9، شماره 4 - شماره پیاپی 28، اسفند 1401، صفحه 61-78 اصل مقاله (703.02 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2023.63021.2583 | ||
| نویسندگان | ||
| سید مجتبی قاضی میرسعید* 1؛ کیانا اعتمادی2؛ راضیه مقیسه3 | ||
| 1دانشگاه سمنان/ گروه شهرسازی | ||
| 2دانشگاه تربیت مدرس | ||
| 3دانشگاه سمنان | ||
| چکیده | ||
| برنامه‌ریزی محله‌محور رویکرد نسبتاً جدیدی است که خدمات عمومی را در مدیریت شهری بهبود میبخشد. به‌کارگیری این رویکرد در فرآیند برنامه‌ریزی بیش از هر چیز نیازمند سرمایه اجتماعی مناسب، انسجام و یکپارچگی ساکنین در یک اجتماع محله‌ای و تقویت بسترها و زمینه‌های هویت‌ساز محله‌ای است. بر این مبنا پژوهش حاضر به بررسی نقش رویکرد محله‌محوری در جهت ارتقاء سرمایه اجتماعی در محله قنات کوثر واقع در منطقه 4 شهر تهران پرداخته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی و از نظر هدف کاربردی بوده و با بررسی متون مرتبط، شاخص‌ها و زیرشاخه‌های مفهوم برنامه‌ریزی محله‌محور استخراج شدند. مبتنی بر شاخص‌های مذکور سؤالات موردنیاز طرح شد و با انجام مصاحبه عمیق با 16 نفر از افراد ساکن در محله و رسیدن به اشباع نظری، داده‌های موردنیاز به‌منظور تحلیل به دست آمدند. با استفاده از رویکرد نظریه زمینه‌ای و انجام سه مرحله کدگذاری (باز، محوری و گزینشی) مقوله‌های نهایی استخراج شدند و در چارچوب شرایط علی، زمینه‌ای، مداخله‌ای، تعاملات/راهبردها و پیامدها جای گرفتند. مبتنی بر این موارد، نمودار پارادایمی ازنظریه زمینه‌ای ارائه شد و نظریه نهایی به‌منظور بهبود سرمایه اجتماعی با رویکرد برنامه‌ریزی محله‌محور به دست آمد. نتایج حاصل از پژوهش نشان می‌دهد که افزایش کیفیت فضاهای شهری و بهبود وضعیت فعلی محله، توزیع عادلانه امکانات خدماتی و رفاهی، افزایش تعاملات، توانمندسازی شورای محله و جلب اعتماد و مشارکت ساکنین، از مهم‌ترین راهبردها به‌منظور افزایش سرمایه اجتماعی و فراهم کردن زمینه دستیابی به توسعه پایدار محله‌ای در محله قنات کوثر هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه‌ریزی محله‌محور؛ توسعه پایدار محله‌ای؛ سرمایه اجتماعی؛ نظریه زمینه‌ای | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Improving the status of social capital in urban neighborhoods with a neighborhood-oriented planning approach (Case study: Qanat Kosar neighborhood, District 4 of Tehran) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Seyyed Mojtaba Ghazi Mirsaeed1؛ Kiana Etemadi2؛ Raziye Moghiseh3 | ||
| 1semnan university | ||
| 2Tarbiat Modares University | ||
| 3Semnan University | ||
| چکیده [English] | ||
| Neighborhood-oriented planning is a relatively new approach that improves public services in urban management. Applying this approach in the planning process, more than anything else, requires appropriate social capital, cohesion and integration of residents in a neighborhood community, and strengthening the foundations and contexts of neighborhood identity. The present research has examined the role of the neighborhood-oriented approach in order to improve social capital in Qanat Kosar neighborhood located in the 4th district of Tehran. The research method is descriptive-analytical and practical in terms of purpose. By reviewing the related texts, indicators and sub-branches of the concept of neighborhood-oriented planning were extracted. Based on the mentioned indicators, the required questions were proposed and by conducting in-depth interviews with 16 people living in the neighborhood and reaching theoretical saturation, the necessary data for analysis were obtained. By using the contextual theory approach and performing three stages of coding (open, central and selective) the final categories were extracted and placed in the framework of causal, contextual, intervention, interactions/strategies and consequences. Based on these cases, a paradigm diagram of the underlying theory was presented and the final theory was obtained in order to improve social capital with a neighborhood-oriented planning approach. The results show that increasing the quality of urban spaces and improving the current situation of the neighborhood, fair distribution of service and welfare facilities, increasing interactions, empowering the neighborhood council, and gaining the trust and participation of residents are among the most important strategies to increase social capital and provide the basis for achieving sustainable neighborhood development in Qanat Kosar neighborhood. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Neighborhood-oriented planning, Sustainable neighborhood development, Social capital, Contextual theory | ||
| مراجع | ||
|
احقر، منوچهر و ملک‌حسینی، عباس (1398). تحلیلی بر شاخص‌های برنامه‌ریزی محله‌محور در توسعه پایدار شهری (مطالعه موردی: محله گلپا شهر همدان). نشریه آمایش محیط، 12 (47)، 107-123.
استراوس، انسلم و کربین، جولیت (1392). مبانی پژوهش کیفی: فنون و مراحل تولید نظریه زمینه‌ای. ترجمه ابراهیم افشار. تهران: نشر نی.
باستانی، سوسن (1387). بررسی سرمایه اجتماعی شبکه در 10 محله تهران: بررسی جایگاه روابط محلی در شبکه‌های اجتماعی. نشریه مطالعات اجتماعی ایران، 2 (2)، 55-74.
حاجی‌پور، خلیل (۱۳۸۵). برنامه‌ریزی محله‌مبنا رهیافتی کارآمد در ایجاد مدیریت شهری پایدار. نشریه هنرهای زیبا، ۱ (۲۶)، 37-46.
دفتر مطالعات معاونت امور اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران (1389). طرح نیم‌رخ محلات تهران.
رضازاده، راضیه، محمدی‌آیدغمیش، فاطمه و رفیعیان، مجتبی (1392). نقش رویکرد دارایی‌مبنا در توسعه پایدار محلی (مطالعه موردی: محله امامزاده حسن تهران). باغ‌نظر، شماره ۲۶، 39-48.
رفیعیان، مجتبی و هودسنی، هانیه (۱۳۸۸). نقش حاکمیت محلی در فرآیند برنامه‌ریزی مشارکتی چارچوب برنامه‌ریزی توسعه پایدار اجتماعات محلی. فصلنامه مدیریت شهری، شماره ۲، ۱-۱۶.
طیبی، امیر و ذکاوت، کامران (1396). تصویر ذهنی گردشگران داخلی از فضاهای شهری اصفهان با رویکرد نظریه زمینه‌ای. نشریه صفه، ۲۷ (۷۷)، 78- 63.
فراست‌خواه، مقصود (1395). روش تحقیق کیفی در علوم اجتماعی با تأکید بر نظریه برپایه. تهران: نشر آگاه.
فنی، زهره و دویران، اسماعیل (1389). برنامه‌ریزی مردم محور (مشارکتی) در مقیاس خرد شهری (مطالعه موردی: محله اسلام‌آباد زنجان). نشریه تحقیقات جغرافیایی، ۴ (25)، 79-102.
لک، آزاده (1393). کاربرد نظریه زمینه‌ای در پژوهش‌های طراحی. نشریه صفه، ۲۴ (۶۴)، 60 – 43.
محمدپور، احمد و ایمان، محمدتقی (1387). بازسازی معنایی پیامدهای تغییرات اقتصادی در منطقه اورامان تخت کردستان ایران: ارایه یک نظریه زمینه‌ای. نشریه رفاه اجتماعی، ۷ (۲۸)، 213 – 191.
مختاری، مریم، وحیدزاده، علیرضا و مرادی، رامین (1397). موانع توسعه‌ی اقتصادی سکونتگاه‌های غیررسمی شهر کرمان با استفاده ازنظریه ی زمینه‌ای. نشریه مطالعات شهری، ۸ (۲۸)، 63- 33.
مدنی‌پور، ع (1389). فضاهای عمومی و خصوصی شهر، تهران: سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری.
مصطفی‌پور، احسان، حقیقتیان، منصور و محمدی، اصغر (1397). تبیین جامعه شناختی میزان سرمایه اجتماعی محله‌های شهر تهران. نشریه مطالعات جامعه شناسی، 10 (38)، 7-20.
معروفی، حسین و دولابی، پویا (1398). معاصرسازی مفهوم "محله" در شهر ایرانی با نگاه بر مبانی برنامه‌ریزی محله‌مبنا. نشریه علمی معماری و شهرسازی ایران، ۱۱ (۱۹)، 25-40.
موسوی، یعقوب (1387). بازسازی محله‌های شهری در چارچوب برنامه‌ریزی توسعه اجتماعی محله ای. نشریه مطالعات اجتماعی ایران، 2 (2)، 99-123.
مهندسین مشاور عرصه (۱۳۸۴). طرح تفصیلی شهر تهران.
مرکز آمار ایران (۱۳۹۵). سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال 1395. تهران: انتشارات مرکز آمار ایران.
Aldrich, D. P., & Meyer, M. A. (2015). Social capital and community resilience. American behavioral scientist, 59(2), 254-269. Ali, A. K. B. (2006). Potential of Social Capital for Community Development. Published by the Asian Productivity Organization (APO), Tokyo, 102-0093. Balsamo, D. N., & Poncin, Y. B. (2016). Community-based alternatives to incarceration and assessment and community-based planning for probation/community-based alternative. Child and Adolescent Psychiatric Clinics, 25(1), 123-128. Bartolini, S., & Sarracino, F. (2015). The dark side of Chinese growth: Declining social capital and well-being in times of economic boom. World Development, 74, 333-351. Dale, A., & Newman, L. (2010). Social capital: a necessary and sufficient condition for sustainable community development?. Community development journal, 45(1), 5-21. De Silva, M. J., McKenzie, K., Harpham, T., & Huttly, S. R. (2005). Social capital and mental illness: a systematic review. Journal of epidemiology & community health, 59(8), 619-627. Deakin, M. (2009). A community-based approach to sustainable urban regeneration. Journal of Urban Technology, 16(1), 91-112. Ferlander, S. (2007). The importance of different forms of social capital for health. Acta sociologica, 50(2), 115-128. Finn, S., & Kamath, L. (2006). Residents at the Center: A Handbook on Community-Based Planning for Distressed Neighborhoods. Rutgers: The State University of New Jersey. Friedmann, J. (1993). Toward a non-euclidian mode of planning. Journal of American Planning Association. Goldman, I., Feldman, M., Carnegie, J., & Masendeke, A. (2004). Decentralisation and community-based planning. Planotes. Helitzer, D., Hollis, C., de Hernandez, B. U., Sanders, M., Roybal, S., & Van Deusen, I. (2010). Evaluation for community-based programs: The integration of logic models and factor analysis. Evaluation and Program Planning, 33(3), 223-233. Huggins, R. (2016). Capital, institutions and urban growth systems. Cambridge Journal of Regions, Economy and Society, 9(2), 443-463. Kent, G. (August 1981). Community-Based Development Planning. The World Planning Review. Kent, G. (July 1981). Community-based planning: A Better Approach to Development. National Development. Labonte, R. (1999). Social capital and community development: Practitioner empfor. Australian and New Zealand Journal of Public Helth. Leavy, P. (2017). Research design: Quantitative, qualitative, mixed methods, arts-based, and community-based participatory research approaches. Lüthi, C., McConville, J., & Kvarnström, E. (2010). Community-based approaches for addressing the urban sanitation challenges. International Journal of Urban Sustainable Development, 1(1-2), 49-63. Madanipour, A. (2001). How relevant is 'planning by neighbourhoods' today? Town Planning Review (TPR). Mathwick, C., Wiertz, C., & De Ruyter, K. (2008). Social capital production in a virtual P3 community. Journal of consumer research, 34(6), 832-849. Minkler, M. (2005). Community-based research partnerships: challenges and opportunities. Journal of urban health, 82(2), ii3-ii12. Mumford, L. (1954). The neighbourhood and the neighbourhood unit. Town Planning Review. Murphy, B. L. (2007). Locating social capital in resilient community-level emergency management. Natural Hazards, 41(2), 297-315. Ohgai, A., Gohnai, Y., & Watanabe, K. (2007). Cellular automata modeling of fire spread in built-up areas—A tool to aid community-based planning for disaster mitigation. Computers, environment and urban systems, 31(4), 441-460. Okazaki, E. (2008). A community-based tourism model: Its conception and use. Journal of sustainable tourism, 16(5), 511-529. Osborne, C., Baldwin, C., & Thomsen, D. (2016). Contributions of social capital to best practice urban planning outcomes. Urban Policy and research, 34(3), 212-224. Park, Y., & Rogers, G. (2015). Neighborhood planning theory, guidelines, and research: Can area, population, and boundary guide conceptual framing? . Journal of Planning Literature, Vol. 30, No. 1. Patacchini, E., Picard, P. M., & Zenou, Y. (2015). Urban social structure, social capital and spatial proximity. Social Capital and Spatial Proximity (March 2015). CEPR Discussion Paper No. DP10501. Phillips, S. (2014). Social capital, local networks and community development. In Urban Livelihoods (pp. 156-173). Routledge. Shiell, A., Hawe, P., & Kavanagh, S. (2020). Evidence suggests a need to rethink social capital and social capital interventions. Social science & medicine, 257, 111930. United Nations Human Rights Commission. (2008). A community-based approach in UNHCR operations. Völker, B., Flap, H., & Lindenberg, S. (2007). When are neighbourhoods communities? Community in Dutch neighbourhoods. European Sociological Review, Vol. 23, No. 1. Zhai, B., & Ng, M. K. (2013). Urban regeneration and social capital in China: A case study of the Drum Tower Muslim District in Xi’an. Cities, 35, 14-25. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 306 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 230 |
||