پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,161 |
| تعداد مقالات | 10,000 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,698,623 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,985,937 |
شناسائی مصادیق غیرعقدی نهاد اجاره در نظام حقوقی ایران و فقه امامیه | ||
| دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی | ||
| مقاله 9، دوره 12، (پاییز و زمستان 1402- پیاپی 24)، مهر 1402، صفحه 107-120 اصل مقاله (676.11 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/clk.2024.69980.3221 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدمهدی عزیزاللهی1؛ سید مهدی دادمرزی2؛ علی جوادیه* 3 | ||
| 1استادیار گروه حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 2دانشیار گروه حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| 3دانشجوی دکتری حقوق، دانشگاه قم، قم، ایران. | ||
| چکیده | ||
| ماده 466 قانون مدنی و اقوال فقها و حقوقدانان به صراحت به عقد بودن اجاره اشاره دارد، اما مصادیقی همچون اجاره مراضاتی (مرتبط با مواد 501 و 515 قانون مدنی) که با قالب عقدی سازگاری ندارد، این سؤال را به وجود میآورد که آیا ممکن است اجاره مصادیق غیر عقدی نیز داشته باشد؟ اگر چنین اجارهای فرض شود، بر هم زدن تلازم میان عقد بودن و اجاره بودن چگونه ممکن است؟ بررسیهای صورت گرفته در این نوشتار در پاسخ این سؤالات این نتیجه را حاصل آورد که اجاره مراضاتی و اجاره اجباری، به عنوان مصادیق غیر عقدی نهاد اجاره قابل شناسایی هستند. به این شکل که اجاره مراضاتی از طریق ایقاع و اجاره اجباری به حکم قانونگذار ایجاد میشوند. چنین برداشتی مستلزم آن است که عقد بودن اجاره، جزو ذات آن تلقی نشود و تلازم میان عقد بودن و اجاره بودن کنار گذاشته شود؛ اگرچه این دیدگاه مشهور است که اجاره را خارج از عقد غیر قابل تصور میداند؛ لکن به نظر میرسد ماهیت و ذات اجاره چیزی جز «تملیک منفعت در برابر عوض معین» نبوده و عقد بودن داخل در آن نیست. از اینرو میتوان قائل به نظر بود که قالبهای ایجادکنندۀ ماهیتهای حقوقی، بیش از آنکه موضوعیت داشته باشند، طریقیت دارند. به بیانی دیگر قالبهایی نظیر عقد، ایقاع، ایقاع با حق رد و قبول و ...، وسایلی هستند برای ایجاد ماهیت حقوقی نه خود ماهیت حقوقی. با این فرض میتوان اجاره را قدر جامعی دانست که میتواند مصادیقی غیر از مصداق عقدی را دارا باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اجاره؛ اجاره مراضاتی؛ اجاره اجباری؛ جمع مصادیق؛ اجاره غیرعقدی | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Identification of Non-Contractual Examples of the Institution of Lease in Iran's Legal System and Imami Jurisprudence | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammadmahdi Azizollahi1؛ Seyyed Mahdi Dadmarzi2؛ Ali Javadieh3 | ||
| 1Assistant Professor of Law Department, Qom University, Qom, Iran. | ||
| 2Associate Professor of Law Department, Qom University, Qom, Iran. | ||
| 3Ph.D. Student in Law, Qom University, Qom, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| The civil law refers to the existence of a lease contract. Studying among the sayings of jurists and jurists also indicates that the rental contract is a matter of chance. Nevertheless, it seems that there are examples of rent that were created in a way other than the form of a contract. In this article, two examples of non-contractual rent were examined; Morbid rent (the subject of Articles 501 and 515 of the Civil Code) and compulsory (legal) rent. The investigations conducted showed the result that Moradat rent is a rent that is created through Iqaa with the right to reject and accept. Compulsory rent is also an example where the will of the individuals is not involved in its creation and it is created by the decree of the legislator. Therefore, it is included under legal events. Such an understanding requires that the existence of a lease contract is not considered an integral part of its essence. Although there is an obvious view that considers renting unthinkable outside of the contract; However, it seems that the nature and essence of the lease is nothing but "acquiring a benefit against a certain exchange" and it is not an internal contract in its essence. Therefore, it can be considered that the forms that create legal natures are methodical rather than objective. In other words, formats such as contract, contract, contract with the right to reject and accept, etc., are tools to create legal nature, not the legal nature itself. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Lease, Morbid Lease, Compulsory Lease, Plural Examples, Non-Contractual Lease | ||
| مراجع | ||
|
ابن ادریس، محمدبن احمد. (1387ش). موسوعه ابن ادریس الحلی. جلد دوازدهم. قم: انتشارات دلیل ما.
ارسطا، محمدجواد. (1390). «تحلیل ماده 501 و 515 قانون مدنی (اجاره بدون مدت)». نشریه پژوهشهای فقه و حقوق اسلامی، شماره 23.
امامی خوانساری، محمد. (بیتا). الحاشیه الثانیه علی المکاسب. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.
امامی، سیدحسن. (1391). حقوق مدنی. جلد دوم. تهران: انتشارات اسلامیه.
انصاری، مرتضی. (1415ق). المکاسب. جلد سوم. قم: کنگره بزرگداشت شیخ اعظم انصاری.
بیات، فرهاد؛ بیات، شیرین. (1396). حقوق مدنی. تهران: ارشد، چاپ دوازدهم.
بیگدلی، عطاءالله؛ محمدی، محمدرضا. (1402). «بررسی انتقادی تعاریف عقد در فقه امامیه و ارائه نظریه تفاوت بنیادین ماهیت عقد با انعقاد عقد». آموزههای فقه مدنی، شماره 27.
توکلی، محمدمهدی. (1400). آموزش جامع حقوق مدنی. جلد 1. تهران: نشر مکتوب آخر.
جعفری لنگرودی، محمدجعفر. (1375). دائرهالمعارف حقوق مدنی و تجارت. جلد اول. تهران: انتشارات مشعل آزادی.
جعفری ندوشن، علی اکبر. (1395). «تعادلبخشی منابع آب در پرتو تعدیل مالکیت خصوصی حق بهرهبرداری». مجله مطالعات حقوق انرژی دانشگاه تهران، شماره 3.
جمالی، مصطفی. (1395). مغنی الفقیه (صرف جامع کاربردی). قم: دارالفکر.
خمینی، سیدروح الله. (1368). البیع. قم: اسماعیلیان.
خویی، سیدابوالقاسم. (1418). موسوعه الامام الخویی. جلد سیام. قم: مؤسسه احیا آثار الامام الخویی.
شهید ثانی، زین الدین بن علی. (1410). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. جلد چهارم و پنجم. قم: انتشارات داوری.
شهیدی، مهدی. (1393). حقوق مدنی؛ شروط ضمن عقد. جلد چهارم. تهران: مجد، چاپ چهارم.
شهیدی، مهدی. (1394). عقود معین 1. تهران: انتشارات مجد. چاپ هجدهم.
صادقی مقدم، محمدحسن. (1379). «بررسی وضعیت حقوقی ادامه تصرف مستأجر در مورد اجاره بعد از اتمام مدت و عدم اعتراض موجر». نشریه دیدگاههای حقوق قضایی، شماره 19 و 20.
طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم. (1424). عروه الوثقی (مع التعلیقات). جلد پنجم. قم: مؤسسه نشر اسلامی.
طوسی، محمد بن حسن. (1407). الخلاف. جلد سوم. قم: جماعه المدرسین فی الحوزه العلمیه بقم مؤسسه النشر الاسلامی.
عبدالحمید، محمد محییالدین. (1416ق). دروس التصریف. بیروت: مکتبه العصریه.
عدل، مصطفی. (1373). حقوق مدنی. قزوین: نشر بحرالعلوم.
علامه حلی، حسن بن یوسف. (1414). تذکره الفقها. جلد هجدهم. قم: مؤسسه آل البیت.
قاضیزاده هاشمی، زهرا سادات. (1347). صرف جامع. تهران: خورشید باران.
قدیری، محمدحسن. (1377). الاجاره. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
کاتوزیان، ناصر. (1391). درسهایی از عقود معین. جلد اول. تهران: گنج دانش. چاپ هجدهم.
کاتوزیان، ناصر. (1393). دوره حقوق مدنی قواعد عمومی قراردادها. جلد سوم. تهران: شرکت سهامی انتشار. چاپ نهم.
کاتوزیان، ناصر. (1395). نظریه عمومی تعهدات. تهران: میزان. چاپ هشتم.
کاتوزیان، ناصر. (1396). عقود معین (معاملات معوض، عقود تملیکی). جلد 1. چاپ سیزدهم. تهران: سهامی انتشار.
مازندرانی، آیتالله. (1354). «کتاب الاجاره». نشریه کانون وکلا، شماره 133.
محقق حلی (ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن بن سعید الحلی). (1408ق). شرائع الاسلام فی مسائل الحلال و الحرام. جلد دوم. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
محقق داماد، سیدمصطفی. (1397). نظریه عمومی شروط و التزامات. جلد دوم. تهران: مرکز نشر علوم اسلامی.
محقق داماد، سیدمصطفی؛ قنواتی، جلیل؛ وحدتی شبیری، سیدحسن؛ عبدیپور فرد، ابراهیم. (1388). حقوق قراردادها در فقه امامیه. جلد اول و دوم. تهران: سمت.
محقق داماد، سیدمصطفی؛ مقصودی، رضا؛ علامه، سیدمهدی؛ مظلوم رهنی، علیرضا؛ اسدی کوه آباد، هرمز. (1402). «شرط خلاف مقتضای ذات عقد». آموزههای فقه مدنی، شماره 27.
محقق کرکی (علی بن حسین). (1414ق). جامع المقاصد فی شرح القواعد. جلد هفتم. قم: مؤسسه آل بیت (ع) لاحیا التراث.
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن. (1371). جامع الشتات. جلد سوم. تهران: انتشارات کیهان.
میرزای قمی، ابوالقاسم بن محمد حسن. (1396). رساله در شروط ضمن عقد. ترجمه و تصحیح امیر بارانی بیرانوند و فاطمه امیری پاک. تهران: خرسندی.
میلانی، محمدهادی. (1429ق). کتاب البیع. جلد اول. قم: مرکز الحقائق الاسلامیه.
نجفی، آزاده؛ تقیزاده، ابراهیم؛ چهکندی، علی. (1400). «سازوکارهای حقوقی حمایت از طرف ضعیف قرارداد در عقود تحمیلی». نشریه دانش حقوق مدنی، شماره 19.
نجفی، محمدحسن. (1404ق). جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام. جلد بیست و هفتم. بیروت: دار الاحیا التراث العربی.
نجفی، محمدحسن. (1421ق). جواهر الکلام فی شرح شرائع الاسلام. جلد چهارم. قم: مؤسسه دایرهالمعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بیت. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 356 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 166 |
||