اخبار و اعلانات

 آمار

تعداد نشریات41
تعداد شماره‌ها1,114
تعداد مقالات9,532
تعداد مشاهده مقاله17,202,041
تعداد دریافت فایل اصل مقاله12,038,801
علوی, سید محمدعلی. (1393). ایمان زایی عقل در قرآن کریم، تحلیلی معناشناختی. فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 2(2), 22-43.
سید محمدعلی علوی. "ایمان زایی عقل در قرآن کریم، تحلیلی معناشناختی". فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 2, 2, 1393, 22-43.
علوی, سید محمدعلی. (1393). 'ایمان زایی عقل در قرآن کریم، تحلیلی معناشناختی', فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 2(2), pp. 22-43.
علوی, سید محمدعلی. ایمان زایی عقل در قرآن کریم، تحلیلی معناشناختی. فصلنامه علمی زیست فناوری گیاهان زراعی, 1393; 2(2): 22-43.

ایمان زایی عقل در قرآن کریم، تحلیلی معناشناختی

پژوهشنامه تفسیر و زبان قرآن
مقاله 3، دوره 2، شماره 2، فروردین 1393، صفحه 22-43    اصل مقاله (254.99 K)
نوع مقاله: مقاله پژوهشی
نویسنده
سید محمدعلی علوی*
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
چکیده
میان دو نظرگاه پیوند یا گسست ایمان و عقل هرچند بسیاری از متفکران غربی جانب گسست بلکه تضاد آن دو را گرفته اند امّا دیدگاه مبتنی بر معارف قرآن و عترت (ع) سازگاری آن دو بلکه پیوند گسست ناپذیرشان را تأکید می نماید. در این نظرگاه ایمان ریشه در خردورزی انسان داشته و بر دوش عقل پویایی و تکامل می یابد. در این باب، تحلیل معنا شناختی این پیوند و بویژه چرایی و مکانیسم ایمان زایی عقل در قرآن کریم که کمتر مورد توجّه و مداقّه پژوهندگان بوده است اهمیتی مضاعف دارد. از معنا شناسی عقل، ایمان و واژگان و مفاهیم مرتبط و تعیین کننده در فهم پیوند آن دو در آیه 100 سوره یونس و سایر آیات قرآن کریم بدست می آید که: «عقل» که جویندگی و ادراک و التزامی است که انسان نسبت به «حق» دارد در مسیر «آیات» که حاملان و رسولان حق اند با پای تذکّر، تفکّر و تدبّر به گمشده خود که «أمن و آرامش» است دست می یازد و خردمند شاهدِ «ایمان» را که سامانی است سراسر امن و امان و اطمینان، در روان و زبان و کردار، به سبب شناخت و التزام خود به حق، در آغوش می کشد و این سامان، به خاطر ثبات و آرامشی است که «حق» در ذات خود داراست و پویایی و فزونی «ایمان» مرهون پویایی و فزونی در حق جویی و حق مداری «عقل» است.
کلیدواژه‌ها
مفردات قرآن؛ معناشناسی؛ ایمان زایی؛ عقل؛ ایمان؛ حق
عنوان مقاله [English]
Faith Creating of Rationality in Quran; Semantic Approach
نویسندگان [English]
seyyed mohammad ali alawi
چکیده [English]
Although two views related to linkage or break between faith and reason, and many western thinkers believe in conflict or breaking them, a view that is based on the teachings of the Quran and Imams, highlights the compatibility and consistency between the two and the strong bond. From this standpoint, faith has root in wisdom and intellect of man, and it grows and becomes complete based on reason. In this case, the semantic analysis of this linkage in Quran, and especially argument and mechanism of faith generation by reason, which has been less discussed by researchers, has double importance. From semantics viewpoint of reason, faith and determinant keywords and their related concepts, in verse 100 of Surah Yūnus, and other verses of Holy Quran, it can be inferred that reason would reach to his lost, which is a searching, understanding and commitment that human holds about the reality, in the course of the signs that are messengers of the reality, via notice, thinking and contemplation, i.e. safety and confidence, and because of his knowledge about the reality, wise embrace the faith that is calmness and security in spirit, language and deed, and this type of security and stability is origin in the reality itself, and dynamism and increasing of the faith are result from dynamism and increasing and commitment in rationality that seeking the reality.
کلیدواژه‌ها [English]
Words of Quran, Semantics, Faith Creation, rationality, Faith, Truth
مراجع

قرآن کریم.

آلوسی، سید محمود (1415ق). روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم. بیروت: دار الکتب العلمیة.

آمدی، عبد الواحد بن محمد (1366ش). تصنیف غرر الحکم و درر الکلم. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

ابراهیم مصطفی و همکاران (1410ق). المعجم الوسیط. استانبول: دار الدعوة.

ابن عاشور، محمد بن طاهر (بیتا). التحریر و التنویر. بیجا: موسسه التاریخ.

ابن عجیبه، احمد بن محمد (1419ق). البحر المدید فی تفسیر القرآن المجید. قاهره: دکتر حسن عباس زکی.

ابن عطیه اندلسی، عبد الحق بن غالب (1422ق). المحرّر الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. بیروت: دار الکتب العلمیّة.

ابن فارس، ابوالحسین احمد بن فارس (1404ق). معجم مقائیس اللغة، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.

ابن قتیبه، عبد الله بن مسلم (بیتا). تأویل مشکل القرآن. بیروت: دار الکتب العلمیّة.

ابن کثیر دمشقی، اسماعیل بن عمرو (1419ق). تفسیر القرآن العظیم. تحقیق محمدحسین شمس الدین، بیروت: دار الکتب العلمیة.

ابن منظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دار الفکر.

ابو حیان اندلسی، محمد بن یوسف (1420ق). البحر المحیط فی التفسیر. بیروت: دار الفکر.

اسفراینی، ابو المظفر شاهفور بن طاهر (1375ش). تاج التراجم فی تفسیر القرآن للأعاجم. تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.

باقری، مهری (1380ش). مقدمات زبانشناسی. تهران: نشر قطره.

بانوی اصفهانی، امین (1361ش). مخزن العرفان در تفسیر قرآن. تهران: نهضت زنان مسلمان.

بحرانی، سید هاشم. (1416ق). البرهان فی تفسیر القرآن. تهران: بنیاد بعثت.

برقی، احمد بن محمد بن خالد (1371ق). المحاسن. قم: دار الکتب الاسلامیة.

بغوی، حسین بن مسعود (1420ق). معالم  التنزیل. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

بیضاوی، عبد الله بن عمر (1418ق). انوار التنزیل و اسرار التناویل. تحقیق محمد عبدالرحمن المرعشلی بیروت: دار احیاء التراث العربی.

ثعلبی نیشابوری، ابو اسحاق احمد بن ابراهیم (1422ق). الکشف و البیان عن تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

جوادی آملی، عبدالله (381ش). دین شناسی. قم: نشر اسراء.

حجازی، محمد محمود (1413ق). التفسیر الواضح. بیروت: دار الجیل الجدید.

حسینی شاه عبدالعظیمی، حسین بن احمد (1363ش). تفسیر اثنا عشری. تهران: انتشارات میقات.

حسینی شیرازی، سید محمد (1422ق). تقریب القرآن الی الاذهان. بیروت: دار العلوم.

حسینی شیرازی، سید محمد (1423ق). تبیین القرآن. بیروت: دارالعلوم.

حسینی همدانی، سید محمد حسین (1404ق). انوار درخشان. تهران: کتابفروشی لطفی. تحقیق: محمد باقر بهبودی.

خطیب، عبد الکریم (بیتا). التفسیر القرآنی للقرآن. بیجا.

دخیل، علی بن محمد (1422ق). الوجیز فی تفسیر الکتاب العزیز. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. (1412ق). المفررات فی غریب القرآن. دمشق/بیروت: دار العلم/دار الشامیة.

زجاج، ابراهیم بن سری بن سهل. (1420ق). اعراب القرآن. تحقیق: ابراهیم ابیاری، قاهره/بیروت: دار الکتب المصریه/دار الکتب اللبنانیة.

زحیلی، وهبه بن مصطفی. (1418ق). التفسیر المنیر فی العقیدة و الشریعه و المنهج. بیروت: دار الفکر المعاصر.

زمخشری، محمود. (1407ق). الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل. بیروت: دار الکتب العربی.

سبزواری نجفی، محمد بن حبیب الله. (1419ق). ارشاد الاذهان الی تفسیر القرآن. بیروت: دار التعارف للمطبوعات.

سمرقندی، نصر بن محمد بن احمد. (بیتا). بحر العلوم. بیروت: دار الفکر.

سید بن قطب. (1412ق). فی ظلال القرآن. بیروت: دار الشروق.

شریف لاهیجی، محمد بن علی. (1373ش). تفسیر شریف لاهیجی. تهران: دفتر نشر داد.

شوکانی، محمد بن علی. (1414ق). فتح القدیر. دمشق: دار ابن کثیر.

صادقی تهرانی، محمد. (1419ق). البلاغ فی تفسیر القرآن بالقرآن. قم: مولّف.

صافی، محمود بن عبد الرحیم. (1418ق). الجدول فی اعراب القرآن. دمشق/بیروت: دار الرشید/ موسسة الایمان.

صدو، محمد بن علی. (1398ق). التوحید. قم: جامعه مدرسین. تحقیق: هاشم حسینی.

طباطبائی، سید محمد حسین. (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن. قم: انتشارات اسلامی.

طبرسی، علی بن حسن. (1385ق). مشکاة الانوار فی غرر الاخبار. نجف: المکتبة الحیدریّة.

طبرسی، فضل بن حسن (1372ش). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصر خسرو.

طبرسی، فضل بن حسن (1377ش). جوامع الجامع. تهران: دانشگاه تهران.

طنطاوی، سید محمد. (بیتا). التفسیر الوسیط للقرآن الکریم. بیجا.

طوسی، محمد بن حسن. (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

طیّب، سید عبدالحسین. (1378ق). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: انتشارات اسلام.

عاملی،  ابراهیم. (1360ش).  تفسیر عاملی. تهران: صدوق.

عاملی، علی بن حسین. (1413ق). الوجیز فی تفسیر القرآن العزیز. قم: دار القرآن الکریم.

فخر رازی، محمد بن عمر. (1420ق). مفاتیح الغیب. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

فرّاء، ابو زکریا یحیی بن زیاد. (بیتا). معانی القرآن. مصر: دار المصریه.

فراهیدی، خلیل بن احمد. (1410ق). کتاب العین. قم: هجرت.

فضل الله، سید محمدحسین. (1419ق). من وحی القرآن. بیروت: دار الملاک.

فیض کاشانی، ملا محسن. (1418ق). الاصفی فی تفسیر القرآن. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.

قرشی، سید علی اکبر. (1371ش). قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیة.

قرشی، سید علی اکبر (1377ق). احسن الحدیث. تهران: بنیاد بعثت.

کاشانی، ملا فتح الله. (1336ش). منهج الصادقین فی الزام المخالفین. تهران: کتابفروشی محمد حسن علمی.

کرمی حویزی، محمد. (1402ق). التفسیر لکتاب الله المنیر. قم: چاپخانه علمیّه.

کلینی، محمد بن یعقوب. (1407ق). الکافی. تهران: دار الکتب الاسلامیة.

گنابادی، سلطان محمد.( 1408ق). بیان السعادة فی مقامات العبادة. بیروت: موسسة الاعلمی.

محلّی و سیوطی، جلال الدین. (1416ق). تفسیر الجلالین. بیروت: موسسة النور.

محمد رضایی، محمد. (1390ش). کلام جدید با رویکرد تطبیقی. قم: نشر معارف.

مدرّسی، سید محمدتقی. (1377ش). تفسیر هدایت، تحقیق: ابراهیم ابیاری، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی.

مراغی، احمد بن مصطفی. (بیتا). تفسیر مراغی. بیروت: دار احیاء التراث العربی.

مصطفوی، حسن. (1360ش). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.

مصطفوی، حسن (1380ش). تفسیر روشن. تهران: مرکز نشر کتاب.

مظهری، محمد ثناءالله. (1412ق). التفسیر المظهری. پاکستان: مکتبة رشدیة.

مغنیه، محمد جواد (1424ق). التفسیر الکاشف. تهران: دار الکتب الاسلامیة.

مغنیه، محمد جواد (بی­تا). التفسیر المبین. قم: بنیاد بعثت.

مکارم شیرازی، ناصر. (1374ش). تفسیر نمونه. تهران: دار الکتب الاسلامیّه.

مغنیه، محمد جواد (1421ق). الامثل فی تفسیر کتاب الله المنزل. قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب.

ملا حویش آل غازی، عبد القادر. (1382ق). بیان المعانی. دمشق: مطبعة الترقی.

ملکی میانجی، محمد باقر. (1400ق). بدایع الکلام فی تفسیر آیات الاحکام. بیروت: موسسة الوفاء.

میبدی، رشید الدین احمد بن ابی سعد. (1371ش). کشف الاسرار و عدّة الابرار. تهران: امیر کبیر.

نسفی، ابو حفص نجم الدین محمد. (1367ش). تفسیر نسفی. تهران: سروش.

نیشابوری، محمود بن ابو الحسن. (1415ق). ایجاز البیان عن معانی القرآن. بیروت: دار الغرب الاسلامی.

نرم افزار جامع التفاسیر نور، نسخه 1/2. قم. مؤسسه تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی نور. بیتا.

آمار
تعداد مشاهده مقاله: 3,129
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,840


سامانه مدیریت نشریات علمی. قدرت گرفته از سیناوب