پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,156 |
| تعداد مقالات | 9,939 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,554,808 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,868,093 |
تعیین سطح نابرابری منطقه‌ای استان‌های ایران: تحلیل شاخص ترکیبی چند بُعدی | ||
| پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی | ||
| مقاله 3، دوره 7، شماره 26، فروردین 1396، صفحه 49-70 اصل مقاله (297.93 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا کریمی موغاری1؛ جواد براتی* 2 | ||
| 1دانشیار گروه اقتصاد دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه مازندران | ||
| 2دانشجوی دکتری توسعه اقتصادی، دانشکده علوم اقتصادی و اداری دانشگاه مازندران | ||
| چکیده | ||
| نابرابری منطقه‌ای پدیده‌ای چند بُعدی است که عرصه‌های مختلف اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را در برمی‌گیرد. به همین دلیل برای سنجش توسعه منطقه‌ای در هر کشور معرفی شاخص ترکیبی چند بُعدی ضروری است. این مطالعه با هدف تعیین سطح نابرابری منطقه‌ای استان‌های ایران و شناسایی تعیین‌کننده‌های اصلی این نابرابری، به معرفی یک شاخص ترکیبی برای سنجش نابرابری منطقه‌ای پرداخته است. برای این منظور، 25 نماگر در 5 بُعد مختلف (اقتصادی، دانش و سرمایه انسانی، زیربنایی، اجتماعی-فرهنگی و بهداشتی و زیست‌محیطی) انتخاب شده و اطلاعات مربوط به سال‌های 1380 و ۱۳۹۲ برای این نماگرها استخراج شده است. همچنین با اعمال یک نوآوری، روش تحلیل مؤلفه اصلی دومرحله‌ای برای سنجش سطح توسعه منطقه‌ای به کار گرفته شده است. نتایج نشان می‌دهد که نابرابری منطقه‌ای طی دوره مورد بررسی، رو به کاهش می‌باشد. استان تهران، یزد و سمنان در این دوره، به ترتیب به عنوان استان‌های با بالاترین سطح توسعه قرار داشته‌اند و استان سیستان و بلوچستان نیز در رتبه انتهایی توسعه، ثابت بوده است. نتایج بیانگر این نکته است که وضعیت مناسب شاخص‌های اقتصادی و سرمایه انسانی در استان‌های با سطح توسعه بالاتر، عامل اصلی نابرابری در توسعه منطقه‌ای می‌باشد. همچنین، تراکم جمعیتی بالا، امکان ارائه خدمات زیربنایی، بهداشتی و آموزشی را در استان‌های با توسعه بالاتر موجب شده است. از سوی دیگر، برخورداری از سرریزهای دانش و سرمایه‌گذاری، عاملی مؤثر بر توسعه استان‌های مجاور تهران می‌باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نابرابری منطقه‌ای؛ تحلیل مؤلفه اصلی دومرحله‌ای؛ شاخص ترکیبی توسعه؛ سرریزهای سرمایه‌گذاری؛ ایران | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Determining the Level of Regional Inequality in Provinces of Iran: Analysis of Multidimensional Composite Index | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Zahra Karimi Moughari1؛ Javad Barati2 | ||
| 1Associate Professor in Economics, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran | ||
| 2Ph.D. Student in Economic Development, University of Mazandaran, Mazandaran, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| Regional inequality is a multidimensional phenomenon and includes different areas of economic, social and cultural. Therefore for any country is necessary to introduce a multidimensional composite index for the measurement of regional inequality. This study aimed to determine the level of regional inequality of Iranian provinces and to identify the main determinants of the inequality, to introduce a combined index for regional inequality measurement. To this end, this study has selected 25 indicators in 5 different dimensions (economic, knowledge and human capital, infrastructure, social-cultural and environmental) and it has collected data relating to the years 2001 and 2013. Also, by applying innovation, it has used two-step principal component analysis. The results show that regional disparities are declining in period under review. In this period, Provinces of Tehran, Yazd and Semnan have had the highest development level, respectively, and Sistan-Baluchistan province also has been fixed at the end place. The results showthat in provinces with higher development level. Economic and human capital indicators were main causes of inequalities in the regional development. Also high population density has forced the government to invest more in infrastructures, health and education in more developed provinces. On the other hand,having knowledge and investment spillovers is an effective factor in development of Tehran’s neighboring provinces. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Determining the Level of Regional Inequality in Provinces of Iran:, Analysis of Multidimensional Composite Index | ||
| مراجع | ||
|
اکبری، نعمت‌ا... و مویدفر، رزیتا (1383). "بررسی همگرایی درآمد سرانه بین استان‌های کشور (یک رهیافت سنجی فضایی)". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی، دوره 4، شماره 13، 12-1. امیراحمدی، هوشنگ (1375). "پویایی شناسی توسعه و نابرابری‌های استان‌ها در ایران"، فصلنامه اطلاعات سیاسی-اقتصادی، دوره 11، شماره 109-110، 171-154. تقوایی، مسعود؛ وارثی، حمیدرضا و شیخ‌بیگلو، رعنا (1390). "تحلیل نابرابری‌های توسعه ناحیه‌ای در ایران". فصلنامه پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دوره 43، شماره 78، 168-153. حدادی، راویه و سرایی، حسن (1391). "برآورد مقایسه مهاجران وارد شده به شهر تهران با مهاجران وارد شده به سایر مناطق دیگر استان تهران بر حسب ویژگی‌های جمعیتی، اجتماعی و اقتصادی طی دهه 1375-1385". فصلنامه جمعیت، دوره 19، شماره 79، 36-19. حیدری، حسن و حمیدی‌رزی، داود (1394). "برآورد اثرات سرریز فضایی رشد اقتصادی در بین کشورهای مجاور دریای خزر: رویکرد داده‌های تابلویی پویای فضایی". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 5، شماره 19، 56-41. دهقان شبانی، زهرا و اکبری، نعمت‌ا... (1394). "فاصله اقتصادی و رشد منطقه‌ای در ایران". فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، دوره 15، شماره 2، 222-203. دودانگی، محمد (1395). "عوامل مؤثر بر جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی در ایران". فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش‌های رشد و توسعه اقتصادی، دوره 6، شماره 23، 147-131. روزبهان، محمود (1387). "مبانی توسعه اقتصادی". تهران، انتشارات تابان، چاپ دوازدهم. رئیس‌پور، علی و پژویان، جمشید (1392). "آثار مخارج بهداشتی دولت بر رشد اقتصادی و بهره‌وری در ایران: رویکرد منطقه‌ای". فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، دوره 18، شماره 4، 43-68. شعبانی، احمد؛ نخلی، سیدرضا و شیخانی، مصطفی (1392). "اثر سرمایه اجتماعی بر توسعه انسانی: مطالعه کاربردی مناطق ایران". فصلنامه برنامه‌ریزی و بودجه، دوره 18، شماره 2، 161-127. صدرایی جواهری، احمد و منوچهری، مجتبی (1391). "پویایی تمرکز صنعتی در صنایع کارخانه‌ای ایران". فصلنامه پژهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 20، شماره 63، 132-105. عباسیان، عزت‌ا.. و دلیری، حسن (1391). "تخمین و رتبه‌بندی استان‌های کشور از نظر شاخص‌های اقتصاد دانش محور"، فصلنامه رفاه اجتماعی، سال 12، شماره 45، 367-339. عبداله‌زاده، غلام‌حسین و شریف‌زاده، ابوالقاسم (۱۳۹۱). "سطح‌بندی توسعه منطقه‌ای در ایران (کاربرد رهیافت شاخص ترکیبی)". مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، دوره 13، شماره 4، 62-41. فرهادی، علیرضا (1383). "بررسی آثار تجارت خارجی بر رشد اقتصادی ایران". فصلنامه برنامه و بودجه، دوره 9، شماره 1، 58-27. محمودی، محمد جواد (1370). "نابرابری‌های صنعتی در استان‌های مختلف ایران". مجله تحقیقات اقتصادی، دوره 5، شماره 43، 102-85. مرکز آمار ایران، سالنامه آماری کشور و سالنامه آماری استان‌ها، سال‌های مختلف. مهرگان، نادر و تیموری، یونس (1392). "ارزیابی تمرکز جغرافیایی استانی صنعت و عوامل مؤثر بر میزان آن در ایران". فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری منطقه‌ای، دوره 2، شماره 5، 120-105. مهرگان، نادر؛ دلیری، حسن و شهانواز، سارا (1392). "برآورد روند سرمایه اجتماعی در استان‌های ایران". پژوهش‌ها و سیاست‌های اقتصادی، دوره 20، شماره 64، 24-5. ویسی، اکبر؛ حسین‌زاده دلیر، کریم و عزت‌پناه، بختیار (1393). "بررسی تحلیل نابرابری‌های توسعه در سازمان فضایی استان‌های ایران". فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، دوره 2، شماره 6، 82-67.
Atkinson, A. (1970). “On the Measurement of Inequality”. Journal of Economic Theory, 2(3), 244–263.
Baldwin, R., Forslid, R., Martin, P., Ottaviano, G. & Robert-Nicoud, F. (2001). “Agglomeration and Growth with and without Capital Mobility”. Discussion Paper Series 26403, Hamburg institute of International Economics.
Berliant, M. (2007). “Prospects for a Unified Urban General Equilibrium Theory”. Regional Science and Urban Economics, 37(4), 466–471.
Bin, P. (2015). “Regional Disparity and Dynamic Development of China: a Multidimensional Index”. SIS Working Paper, MPRA Paper No. 61849, University of Trento.
Boarnet, M. (1998). “Spillovers and the Locational Effects of Public Infrastructure”. Journal of Regional Science, 38(1), 381-400.
Bradfield, M. (1988). “Regional Economics: Analysis and Policies in Canada”. McGraw-Hill Reyerson Press, Torento.
Brasili, C., Bruno, F. & Saguatti, A. (2012). “A Spatial Econometric Approach to Eu Regional Disparities between Economic and Geographical Periphery”. Statistica, anno LXXII, 3(1), 299-316.
Burki, A. & Khan, M. (2010). “Spatial Inequality and Geographic Concentration of Manufacturing Industries in Pakistan”. 26th Annual General Meeting, Pakistan Institute of Development Economics.
Chen, B. & Woo, Y. P. (2010). “Measuring Economic Integration in The Asia-Pacific Region: A Principal Components Approach”. Asian Economic Papers, 9(4), 121–143.
Chotia, V. & Rao, N. (2010). “Examining the Interlinkages between Regional Infrastructure Disparities, Economic Growth, and Poverty: A Case of Indian States”. Economic Annals, 60(205), 53-71.
Copcea, G. B., Vîlceanu, D. & Sorin, T. (2014). “Regional Disparities and Economic Trends in Romania: A Spatial Econometric Analysis”. Annals, Economic Science Series, ISSN: 1582–6333, 65-73.
Dixit, A. K. & Stiglitz, J. E. (1977). “Monopolistic Competition and Optimum Product Diversity”. American Economic Review, 89(3), 297-308.
Folmer, H. & Heijman, W. (2005). “Multi-Dimensional Regional Inequality as an Alternative Allocation Mechanism for EU Structural Funds Remittances: The Case of Spain and Hungary”. The Annals of Regional Science, 39(2), 337–352.
Fujita, M. & Thisse, J. F. (2002). “Economics of Agglomeration Cities, Industrial Location, and Regional Growth”. Cambridge: Cambridge University Press.
Fujita, M., Krugman, P. & Venables, A. J. (1999). “The Spatial Economy: Cities, Regions, and International Trade”. Cambridge, MA: MIT Press.
Grossman, G. & Helpman, E. (1991). “Innovation and Growth in the World Economy”. MIT Press, Cambridge.
Hakizimana, J. M. & Geyer, H. (2014). “Socio-Economic Inequality in South Africa According to Different Disparity Indices”. ERSA Conference Papers.
Helpman, E. & Krugman, P. R. (1985). “Market Structure and Foreign Trade”. Cambridge, MA: MIT Press.
Isard, W. (1960). “Methods of Regional Analysis: an Introduction to Regional Science”. Cambridge: Published jointly by the Technology Press of the Massachusetts Institute of Technology and Wiley, New York.
Jha, S. & Nayak, D. (2014). “Industrialisation and Territorial Development: A Ccase Study of Gujarat, Chapter II with title of ‘Territorial Development and Industrial Location theory and Literature Survey”. Publisher: YS Books International, PP 8-33.
Jin, O. (2009). “Industrial Development and Regional Inequality: Theory and the Korean Economy”. Thesis of PhD in Cornell University Graduate School.
Kathuria, V. & George, A. (2006). “Spatial Location of Industries – Role of R&D Spillovers”. The First Annual Max Planck India Workshop on Entrepreneurship, Innovation and Economic Growth, Discussant: Werner Bönte, 30 March.
Kelejian, H. & Robinson, D. (1997). “Infrastructure Productivity Estimation and Its Underlying Econometric Specifications: A Sensitivity Analysis”. Papers in Regional Science, 76(1), 1-17.
Khosla, R. & Sharma, M. (2012). “Regional Disparities in Industrial Development in India”. Romanian Journal of Regional Science, 6(2), 91-113.
Kim, S. (2008). “Political Institutions, Federalism and U.S. Urban Development: The Case of American Exceptionalism”. Washington University, St. Louis, MO.
Kriaa, M., Driss, S. & Karray, Z. (2011). “Inequality and Spatial Disparities in Tunisia”. The Journal of Business Inquiry, 10(1), 161-175.
Krugman, P. R. (1980). “Scale Economies, Product Differentiation, and the Pattern of Trade”. The American Economic Review, 70(5), 950-959.
Krugman, P. R. (1991). “Increasing Returns and Economic Geography”. Journal of Political Economy, 99(3), 483-499.
Krugman, P. R. (1997). “Development, Geography, and Economic Theory”, Cambridge, MA: The MIT Press.
Kutscherauer, A., Fachinelli, H., Hučka, M., Skokan, K., Sucháček, J., Tománek, P. & Tuleja, P. (2010). “Regional Disparities in Regional Development of the Czech Republic”. Press of Technical University of Ostrava, Ostrava.
Lindert, P. & Williamson, J. (1985). “Growth, Equality and History”. Explorations in Economic History, 22(1), 341–377.
Maasoumi, E. (1986). “The Measurement and Decomposition of Multi-Dimensional Inequality”. Econometrica, 55(4), 991–997.
Mishra, S. K. (2007). “A Comparative Study of Various Inclusive Indices and the Index Constructed by the Principal Components Analysis”. MPRA Paper No.3377.
Puga, D. & Venables, A. J. (1999). “Agglomeration and Economic Development: Import Substitution vs. Trade Liberalisation”. Economic Journal, 109(455), 292–311.
Quadrado, L., Heijman, W. & Folmer, H. (2001). “Multidimensional Analysis of Regional Inequality: The Case of Hungary". Social Indicators Research, 56(1), 21-42.
Shukla, V. & Stark, O. (1985). “On Agglomeration Economies and Optimal Migration”. Economic Letters, 18(2-3), 297-300.
Sokolowics, M. E. (2014). “Institutional Economics in the Research of Local and Regional Development–A Theoretical and Practical Context”. International Journal of Arts and Sciences, 7(3), 243-256 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 3,786 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,738 |
||