پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,112 |
| تعداد مقالات | 9,520 |
| تعداد مشاهده مقاله | 17,160,823 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,017,548 |
چیستی « شخصیت» و مبانی هستی شناختی و انسان شناختی آن درحکمت متعالیه صدرا | ||
| دوفصلنامه علمی حکمت صدرایی | ||
| مقاله 2، دوره 8، شماره 2 - شماره پیاپی 16، شهریور 1399، صفحه 37-53 اصل مقاله (999.82 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/pms.2019.49683.1747 | ||
| نویسنده | ||
| مرضیه اخلاقی* | ||
| دانشیار دانشگاه پیام نور، تهران،ایران. | ||
| چکیده | ||
| شخصیت که از ریشه یونانی «persona» به معنای نقاب و ماسک أخذ شده است، اصطلاحاً اشاره به ویژگی‌های بیرونی قابل مشاهده رفتارهای افراد و میزان تأثیرگذاری و تطابق خواسته‌ها و انتظارات اجتماعی آنها دارد، اما چون یک مفهوم انتزاعی است تبیین معنای علمی آن دشوار است. به‌دلیل ارائه تعاریف متعدد و مختلف از سوی روان‌شناسان که ریشه در جهان‌بینی و نگرش آنها به ماهیت انسان و شرایط فرهنگی و اجتماعی او دارد، تاکنون توفیقی در ارائه تعریفی واحد و قابل قبول از سوی نظریه‌پردازان شخصیت، حاصل نشده است. در پژوهش حاضر که به روش توصیفی‌ـ‌تحلیلی صورت گرفته است، با جستجو در آثار صدرالمتألهین و با تکیه بر مبانی هستی‌شناختی و انسان‌شناختی وی، تلاش شده است معنای «شخصیت» در حکمت متعالیه استنباط گردد. یافته‌های پژوهش حکایت از این دارد که همه افراد انسان فطرت واحد اما شخصیت‌های متفاوتی دارند. طبیعت و فطرت واحد داشتن به معنای مستوی‌الخلقه بودن آنهاست، اما «شخصیت» همان «شاکله وجودی» است که بر مجموعه‌ای از صفات طبیعی و اکتسابی ویژه هر فرد اطلاق می‌شود که تعیین‌کننده خط‌مشی او در زندگی است. کمالات اکتسابی که بر اساس افکار و اعمال حسنه یا سیئه و تحت تأثیر عوامل محیطی و تربیتی و وراثتی، شکل‌دهنده ساختار وجودی انسان می‌گردد و رفتار وی تابع و هماهنگ با همین شخصیت اوست. بر اساس اندیشه صدرایی، همانگونه که بر مبنای حرکت جوهری، وجود انسان دائماً در جریان و تحوّل است، خویشتن شکل‌گرفته او نیز همانند رودخانه سیالی است که شکل و موجودیت کلی آن ثابت است اما همواره در سیر استکمالی خود، در جریان و تحول است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شخصیت؛ شاکله؛ فطرت؛ انسان متعالی؛ حکمت متعالیه؛ ملاصدرا | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Nature of “Personality” and its Ontological and Anthropological Basis, According to Transcendent Philosophy | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Marziyeh Akhlaghi | ||
| Associate Professor of Philosophy, Payame Noor University, Tehran, Iran. | ||
| چکیده [English] | ||
| Personality, taken from the Greek word “persona” means mask, refers to visible exterior characteristics of people, the impressive level, demands compliance and their social expectations. But as it is an abstract concept, not only explaining it scientifically is difficult, but also due to different given definitions by a number of psychologists which rooted in their worldview and their attitude to human, culture and social conditions, they could not provide an acceptable and single definition concerning the personality. In the present study, which is a descriptive one, by looking at the works of Mulla Sadra and relying his ontology and anthropology, we try to find the nature of "character". The results suggest that all human beings have a same essence while their characters are deferent. Having a same inherence in all human beings means they are same in creation but “personality” is same as “existence configuration” on a set of inherent and acquired attributes which is specific for each person and determines each person’s path in life. Personality consists of an individual’s acquired virtues based on good or evil thoughts and deeds and affected by environmental, training and genetic factors, secondary natures and good and evil traits which takes shape in each individual and each one’s behavior is subordinated by this shaped and consistent personality. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Personality, Configuration, Nature, Transcendent Human, Transcendent Philosophy, Mulla Sadra | ||
| مراجع | ||
|
ابن بابویه، محمدبن‌علی (1398). التوحید. تصحح هاشم حسینی. قم: جامعه مدرسین. ابن فارس، احمد (1404ق). معجم مقائیس اللغة. تصحیح هارون عبدالسلام محمد. قم: مکتب الاعلام الاسلامی. ابن منظور، محمدبن‌مکرم (1414ق). لسان العرب. بیروت: دارالصادر. اتکینسون، ال ریتا (1395). زمینه روانشناسی هیلگارد. ترجمه محمدتقی راهنی و دیگران. تهران: رشد. احمدی، علی‌اصغر (1393). روانشناسی شخصیت از دیدگاه اسلامی. تهران: امیرکبیر. بحرانی، سیدهاشم (1419ق). البرهان فی تفسیر القرآن. بیروت: مؤسسة البعثه. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (1393). مکاتب روانشناسی و نقد آن. ج2. تهران: سمت. پورافکاری، نصرتالله (1373).لغت‌نامه و فرهنگ لغت روانشناسی‌ـ‌روانپزشکی. تهران: فرهنگ معاصر. جوادی آملی، عبدالله (1379). فطرت در قرآن. قم: إسراء. جوهری، اسماعیل‌بن‌حماد (1376ق). الصحاح. تصحح احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دارالعلم للملایین. حرّ عاملی، محمدبن‌حسن (1409ق). وسائل الشیعه. قم: مؤسسه آل البیت (ع). دارابی، جعفر (1384). نظریههای روانشناسی شخصیت؛ رویکرد مقایسهای. تهران: آییژ. دبلیو، جان (1383). زمینه روانشناسی سانتراک. ترجمه مهرداد فیروزبخت. تهران: رسا. رازی، فخرالدین (1425ق). التفسیر الکبیر و مفاتیح الغیب. بیروت: دارالفکر. راغب اصفهانی، حسین‌بن‌محمد (1412ق). مفردات الفاظ القرآن. بیروت: دارالقلم. زبیدی، محمدبن‌محمد مرتضی (1414ق). تاج العروس من جواهر القاموس. بیروت: دارالفکر. زرشناس، شهریار (1372). سمبولیسم در آراء اریک فروم. تهران: سازمان تبلیغات اسلامی. سیاسی، علیاکبر (1484ق). نظریههای شخصیت یا مکاتب روانشناسی. تهران: دانشگاه تهران. سیدکریمی حسینی، سیدعباس (1382). تفسیر علیین. قم: اسوه. شولتز، دوآن (1375) روانشناسی کمال؛ الگوهای شخصیت سالم. ترجمه گیتی خوشدل. تهران: البرز. ــــــ. (1384). تاریخ روانشناسی نوین. علیاکبر سیف و همکاران. تهران: دوران. شولتز، دوآن پی؛ شولتز، سیدنی آلن (1395). نظریههای شخصیت. ترجمه یحیی سیدمحمدی. تهران: ویرایش. طبرسی، ابوعلی فضل‌بن‌حسن (1372). مجمع البیان فی تفسیر القرآن. تهران: ناصرخسرو. طوسی، محمدبن‌حسن (بیتا). التبیان فی تفسیر القرآن. مقدمه شیخ آقا بزرگ تهرانی. تحقیق احمد قیصر عاملی. بیروت: دار احیاء التراث العربی. طیب، سیدعبدالحسین (1378). اطیب البیان فی تفسیر القرآن. تهران: اسلام. فراهیدی، خلیل‌بن‌احمد (1409ق). کتاب العین. قم: هجرت. قاسمی، محمدجمالالدین (1418ق). محاسن التأویل. بیروت: دار الکتب العلمیه. کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407ق). الکافی. تصحیح علیاکبر غفاری و محمد آخوندی. تهران: دار الکتب الاسلامیه. گنابادی، سلطان محمد (1408ق). بیان السعادة فی مقامات العبادة. بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. لارنس، ای. (1373). روانشناسی شخصیت (نظریه و تحقیق). ترجمه محمدجعفر جوادی و پروین کدیور. تهران: رسا. لاهیجی، ملامحمد جعفر (1376). شرح رساله المشاعر. تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی. تهران: امیرکبیر. مازندرانی، محمدهادی‌بن‌محمدصالح (1429ق). شرح فروع الکافی. قم: دارالحیث. ملاصدرا، محمد‌بن‌ابراهیم (1302ق). مجموعه الرسائل التسعه. قم: مصطفوی. ــــــ. (1354). المبدأ و المعاد. مقدمه و تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه. ــــــ. (1360الف). الشواهد الربوبیة فی المناهج الربوبیة. تعلیق و تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی. ــــــ. (1360ب). اسرار الآیات. مقدمه و تصحیح ــــــ. محمد خواجوی. تهران: انجمن حکمت و فلسفه. ــــــ. (1361الف) تفسیر القرآن الکریم. ج4. آیة الکرسی و النور. قم: بیدار. ــــــ. (1361ب). الحکمة العرشیة. تصحیح غلامحسن آهنی. تهران: مولی. ــــــ. (1362). مفاتیح الغیب. به‌همراه تعلیقات ملاعلی نوری. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ــــــ. (1366). تفسیر القرآن الکریم. قم: بیدار. ــــــ. (1368). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. قم: مصظفوی. ــــــ. (1370). شرح اصول کافی. کتاب التوحید. به‌همراه تعلیقات ملاعلی نوری. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ــــــ. (1381). کسر اصنام الجاهلیه. تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا. ــــــ. (1387) سه رساله فلسفی. تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی. میبدی، رشیدالدین (1371). کشف الاسرار و عدة الابرار. تهران: امیرکبیر. میزیاک، هنریک؛ استاوت سکستون، ویرجینیا (1376). تاریخچه و مکاتب روانشناسی. ترجمه احمد رضوانی. مشهد: آستان قدس رضوی. نوری، ملاعلی (1362). تعلیقه بر مفاتیح الغیب. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی. ــــــ. (1366). تعلیقه بر تفسیر القرآن الکریم. قم: بیدار. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 677 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 519 |
||