پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,156 |
| تعداد مقالات | 9,939 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,555,828 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 12,868,830 |
مسئولیت یا مصونیت دولت در قبال اَعمال زیانبار حاکمیتی (بازخوانی جدیدی از ماده 11 قانون مسئولیت مدنی) | ||
| دوفصلنامه علمی دانش حقوق مدنی | ||
| دوره 9، شماره 2 - شماره پیاپی 18، مهر 1399، صفحه 179-190 اصل مقاله (413.28 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/clk.2022.58302.2929 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد صالحی مازندرانی1؛ محمد بافهم* 2 | ||
| 1دانشیار حقوق خصوصی، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشگاه قم، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی از نظریات شناخته شده در زمینهی مسئولیت مدنی دولت، این است که: دولت درقبال اَعمال زیانبار حاکمیتی، مصون از مسئولیت مدنی میباشد. در حقوق ایران، ذیل ماده 11 قانون مسئولیت مدنی، تداعیکننده این نظریه میباشد و از اینرو، بیشتر حقوقدانان و نویسندگان حقوقی، با استناد به این ماده و همچنین با ملاحظهی مبانی فقهی و حقوقی اختیارات حاکم اسلامی و دولت، معتقدند: نظام حقوقی و فقه امامیه، نظریه مصونیت دولت را بهرسمیت شناخته است. پژوهش حاضر، در مقام شناخت رویکرد قانون ایران درمورد مسئولیت دولت ناشی از اَعمال حاکمیتی و نقد و تحلیل نظر مشهور حقوقدانان و نویسندگان حقوقی میباشد و از این رهگذر، ضمن بازخوانی جدیدی از ماده 11 قانون مسئولیت مدنی و تحلیل ارتباط آن با قانون مدنی، حدود مسئولیت مدنی دولت درقبال اعمال زیانبار حاکمیتی، تبیین میشود و همچنین، اصل و مطابق قاعده بودن یا استثنایی و خلاف اصل بودن مسئولیت دولت بررسی میگردد. نتیجهی این مقاله، حاکی از آن است که برخلاف نظر مشهور و علیرغم ظهور بدوی ماده 11 قانون یاد شده، نمیتوان چنین نظریهای را به حقوق ایران و فقه امامیه منتسب نمود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه‌ها: اختیارات دولت؛ اعمال حاکمیتی؛ اصل حاکمیت قانون؛ مسئولیت مدنی؛ مصونیت | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| The Liability or Immunity of the State in face of Harmful Government Actions (New Review of Article 11 of the Civil Liability Law) | ||
| نویسندگان [English] | ||
| mohammad salehimazandarani1؛ mohammad bafahm2 | ||
| 1Associate Professor of Private, Qom University, Qom, Iran | ||
| 2Ph.D. Student in Private Law, Qom University, Qom, Iran | ||
| چکیده [English] | ||
| One well-known theory of government civil liability is that the government is immune to civil liability in face of harmful government actions. In Iranian law, Article 11 of the Civil Liability Law evokes this theory, and therefore, most jurists and legal writers, citing this article and considering the jurisprudential and legal basis of the authority of the Islamic ruler and the government, believe that legal system and jurisprudence Imamiyya has recognized the theory of state immunity. This article seeks to understand the approach of Iranian law to the responsibility of the government resulting from the exercise of sovereignty and to critique the well-known opinion of jurists and legal writers. In addition to a new review of Article 11 of the Civil Liability Law, as well as an analysis of the relationship between Article 11 of the Civil Liability Law and the Civil Code, the limits of the government's civil liability for harmful acts of governance are explained. The legality, exceptionality and illegality of government liability are examined. The results of this article show that contrary to the popular opinion of jurists and legal writers, despite the initial appearance of Article 11 of the Civil Liability Law, the theory of government immunity and illegality of responsibility of the government cannot be attributed to Iranian law and Imami jurisprudence. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Keywords: Civil Liability, Immunity, The Exercise of Sovereignty, The Powers of the State, The Principle of the Rule of Law | ||
| مراجع | ||
|
ابوالحمد، عبدالحمید (1383). حقوق اداری ایران. جلد 2. تهران: توس.
ــــــــــــ (1375). تحولات حقوق خصوصی. زیرنظر دکتر کاتوزیان. تهران: دانشگاه تهران
امامی، محمد و استوار سنگری، کوروش (1389). حقوق اداری. جلد 2. تهران: میزان.
انصاری، مرتضى بن محمد امین (بیتا). مکاسب. چاپ سنگی، خط طاهر خوشنویس.
بوشهری، جعفر (1384). حقوق اساسی (مسائل). چاپ اول. تهران: شرکت سهامی انتشار.
جبعی عاملى، شهید ثانی، زینالدین بن على (1412 ﻫ.ق). الروضه البهیه فی شرح اللمعه الدمشقیه. جلد 2. چاپ اول. قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
جناتی، محمدابراهیم (1370). منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامى. تهران: کیهان.
حرّالعاملی، محمد بن حسن (1409ﻫ.ق). وسائل الشیعه. جلد 25. قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حلّى، علامه، حسن بن یوسف بن مطهر اسدى (بیتا). تحریر الأحکام الشرعیة على مذهب الإمامیه. جلد 2. مشهد: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حلّى، ابن ادریس، محمد بن منصور بن احمد (1410 ﻫ.ق). السرائر الحاوی لتحریر الفتاوى. جلد 2. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّى، فخرالمحققین، محمد بن حسن بن یوسف (1387 ه.ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد. جلد 3. قم: مؤسسه اسماعیلیان.
حمیتیواقف، احمدعلی (1389). حقوق مدنی4 الزامهای خارج از قرارداد. تهران: جاودانه، جنگل.
دو میشل، آندرو؛ لالومییر، پییر (1376). حقوق عمومی. ترجمه قاضی شریعت پناهی. جلد 1. تهران: دادگستر.
زرگوش، مشتاق؛ گرجی ازندریانی، علیاکبر (ناظر علمی)، (1392). حقوق اداری مسئولیت مدنی دولت و کارکنان آن (قواعد اختصاصی). تهران: جنگل، جاودانه.
سبحانی، جعفر (1423 ه.ق). الإنصاف فی مسائل دام فیها الخلاف. جلد 3. قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.
سنجابی، کریم (بیتا). حقوق اداری ایران. جلد 1. چاپ سوم. تهران: آئین مهر.
صدرالحفاظی، نصراله (1380). نظارت قضایی بر اعمال دولت در دیوان عدالت اداری. تهران: شهریار.
صفایی، سیدحسین؛ رحیمی، حبیبالله (1392). مسئولیت مدنی (الزامات خارج از قرارداد). تهران: سمت.
طباطبایى، سیدتقى (1426 ﻫ.ق). مبانی منهاج الصالحین. جلد 9. قم: منشورات قلم الشرق.
طباطبائی، سیدمحمدصادق؛ صافیاناصفهانی، احسان (1391). «ماهیت توافق شهرداری با مالک ملک در راستای اجرای طرح عمرانی». مجله حقوقی دادگستری، دوره هفتاد و ششم، 78، صص 75-47.
طباطبائیموتمنی، منوچهر (1390). حقوق اداری تطبیقی: حاکمیت قانون و دادرسی اداری تطبیقی در چند کشور بزرگ. تهران: سمت.
طوسى، محمد بن حسن (1387 ﻫ.ق). المبسوط فی فقه الإمامیه. جلد 3. تهران: المکتبه المرتضویه لإحیاء الآثار الجعفریه.
عاملى، شهید اول، محمد بن مکى (1417 ﻫ.ق). الدروس الشرعیه فی فقه الإمامیه. جلد 3. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
غفاری، هدی؛ زمانی، محمود و رحمانی، مسعود (1388). «ماهیت تأسیس حقوقی حریم طرحها و اموال عمومی عامالمنفعه در املاک خصوصی مجاور آنها». مطالعات فقه و حقوق اسلامی، دوره سوم، 12، صص 210-185.
قاسمزاده، سیدمرتضی (1386). حقوق مدنی، الزامها و مسئولیت مدنی بدون قرارداد. چاپ 1. تهران: میزان.
قمّى، طباطبایى، سیدتقى (1423 ﻫ.ق). الأنوار البهیه فی القواعد الفقهیه. چاپ اول. قم: انتشارات محلاتى.
کاتوزیان، ناصر (1377). فلسفه حقوق. جلد 2. تهران: بهنشهر.
ــــــــــــــ (1390). الزامهای خارج از قرارداد/ مسئولیت مدنی. جلد 2. تهران: دانشگاه تهران.
ـــــــــــــ (1390). دوره مقدماتی حقوق مدنی: اموال و مالکیت. تهران: میزان.
ــــــــــــــ (1391). الزامهای خارج از قرارداد/ مسئولیت مدنی. جلد 1. تهران: دانشگاه تهران.
ــــــــــــــ (1377). مبانی حقوق عمومی. تهران: نشر دادگستر. چاپ 1.
مرتضوی، سیدضیاء (1396). ماهیت فقهی دولت و ضمان اقدامهای زیانبار آن. قم: دفتر تبلیغات اسلامی حوزه قم. چاپ اول.
محقق داماد، سیدمصطفی (1391). قواعد فقه (مالکیت – مسئولیت). جلد 1. تهران: علوم اسلامی.
محمدی، علی (بیتا). شرح تبصرة المتعلمین. جلد 2. بیناشر.
منتظری، حسینعلی (1373). رساله استفتائات. جلد 3. تهران: تفکر.
موسوی خمینی، سیدروحالله (1369). صحیفه نور: مجموعه رهنمودهای امام خمینی (قدس سره). تهران: سروش.
ــــــــــــــــ (1387). ولایت فقیه تهران. تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(س).
موسیزاده، رضا، (1386). حقوق اداری 1 و 2 کلیات و ایران. تهران: میزان.
مومن، محمد (1415ﻫ.ق). کلمات سدیدة فی مسائل جدیده. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
نائینى، محمدحسین (1373 ﻫ.ق). منیه الطالب فی حاشیه المکاسب. جلد 2. چاپ اول. تهران: المکتبه المحمدیه.
نجفى، محمدحسین (1359 ﻫ.ق). تحریر المجله. جلد 1. نجف: المکتبه المرتضویه.
نوری، حسین (1408 ﻫ.ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل. جلد 17. بیروت: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
هاشمی، سیدمحمد (1381). حقوق اساسی جمهوری اسلامی ایران (حاکمیت و نهادهای سیاسی). جلد 2. تهران: میزان.
وکیو، دل (1380). فلسفه حقوق. ترجمه جواد واحدی. چاپ اول. تهران: میزان.
Pipes, Chris (2001). Police Pursuites and Civil Liability. USA: FBI Law Enforcement Bulletin. Rufner, Wolfgange (1999). Basic Elements of German Law on State Liability. Routledge Press. Tortell, Lisa (2006). Monetary Remedies for Breach of Human Rights: A Comparative Study. Oxford and Portland Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 794 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 471 |
||