پیوندهای مفید
اخبار و اعلانات
آمار
| تعداد نشریات | 41 |
| تعداد شماره‌ها | 1,170 |
| تعداد مقالات | 10,081 |
| تعداد مشاهده مقاله | 18,883,950 |
| تعداد دریافت فایل اصل مقاله | 13,101,299 |
ارائه مدل زیستپذیری کلانشهر مشهد با استفاده از رهیافت مدلسازی ساختاری-تفسیری ISM | ||
| برنامه ریزی توسعه کالبدی | ||
| دوره 7، شماره 4 - شماره پیاپی 20، اسفند 1399، صفحه 11-28 اصل مقاله (426.58 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30473/psp.2021.43663.2047 | ||
| نویسندگان | ||
| محمد اجزا شکوهی* 1؛ سعدی محمدی2؛ الهام داوری3؛ چنور محمدی4؛ مجید اکبری5 | ||
| 1مدیر گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2استادیار گروه جغرافیا، دانشگاه پیام نور، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری برنامه ریزی دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 4دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه محقق اردبیلی | ||
| 5دانشجوی دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه پیام نور | ||
| چکیده | ||
| امروزه زیستپذیری گفتمانی نیرومند را در توسعۀ شهری و طراحی شهری ایجاد میکند که در پیشینۀ برنامهریزی شهری رواج پیدا کرده است. زیستپذیری شهری از یک طرف گواه تاثیر و جذابیت قوی شهر است و از سوی دیگر ارتباطات و آثار شهری را از طریق جذب سرمایه‌گذاری بیشتر و منابع انسانی و فرهنگی شدت میبخشد. از این رو، زیستپذیری شهر با شهر سالم، شهر اکولوژیک و توسعه پایدار شهری ارتباط تنگاتنگی دارد. این پژوهش به دلیل ایجاد درک و دانش کاربردی برای مسئولان، مدیران برنامهریزی شهری کلانشهر مشهد در زمینۀ شناسایی و سطحبندی عوامل کلیدی و اثرگذار بر زیستپذیری شهری، از حیث هدفگذاری کاربردی، از حیث روش، توصیفی تحلیلی و از منظر روش جمعآوری داده، ترکیبی از روش اسنادی- پیمایشی است. برای انجام دادن این پژوهش با بررسی جامع پژوهش و همچنین با استفاده از نظر متخصصان، 22 عوامل موثر بر زیستپذیری در سه ابعاد شناسایی شدند؛ سپس با استفاده از تکنیک مدلسازی ساختاری تفسیری و با استفاده از ابزار پرسشنامه، عوامل موثر در هشت گروه سطح بندی شدند. درادامه، پس از تشخیص سطوح هریک از عوامل و همچنین با در نظرگرفتن ماتریس در دسترس پذیری نهایی، مدل نهایی ساختار تفسیری ترسیم میشود .براساس نتایج، عواملی مانند توزیع عادلانه امکانات و خدماتزیرساختی، ایجاد حمل و نقل مطلوب و متنوع، تامین نیازهای روزمره، ایجاد اشتغال و درآمد پایدار، توسعۀ کاربریهای مختلط و تنوع و خلاقیت شهری، در ارتباط با موضوع زیستپذیری در کلانشهر مشهد، جزو متغیرهای کلیدی و تاثیرگذار هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیستپذیری؛ توسعه پایداری شهری؛ مدلسازی ساختاری - تفسیری؛ تحلیل MICMAC؛ کلانشهر مشهد | ||
| عنوان مقاله [English] | ||
| Presenting the livability model of Mashhad metropolis using ISM structural-interpretive modeling approach | ||
| نویسندگان [English] | ||
| Mohammad Ajza Shokouhi1؛ Saadi mohammadi2؛ elham davari3؛ chnoor mohammadi4؛ Majid Akbari5 | ||
| 1Assistant Professor, Faculty of Geography and Urban Planning, Ferdowsi University of Mashhad.(FUM). | ||
| 3phd student in geography and urban plannung | ||
| 4phd student in geography and rural planning, | ||
| 5PhD Student, Geography and Urban Planning, Payame Noor University. | ||
| چکیده [English] | ||
| Nowadays, livability reflects a robust discourse in urban development and urban design that has prevailed in the history of urban planning. Urban livability, on the one hand, testifies to the strong influence and attractiveness of the city, and on the other hand, intensifies urban communication and works by attracting more investment and human and cultural resources. Therefore, the viability of the city is closely related to a healthy city, ecological city and sustainable urban development. The present article seeks to create a practical understanding and knowledge for officials and managers of urban planning in the metropolis of Mashhad in the field of identifying and leveling key factors affecting urban viability. In terms of purpose, this study is applied, in terms of method, it is descriptive-analytical and in terms of data collection method, it is a combination of documentary-survey method. To conduct this research, after reviewing the research background and using the opinion of experts, 22 factors affecting viability in three dimensions were identified. Then, using interpretive structural modeling technique and using a questionnaire, the factors were classified into eight groups. Then, after determining the level of each factor and also considering the final availability matrix, the final model of the interpretive structure was drawn. The results showed that factors such as equitable distribution of infrastructure facilities and services, creating desirable and diverse transportation, meeting daily needs, creating employment and sustainable income, developing mixed land uses and urban diversity and creativity are among key and effective factors in relation to livability in Mashhad metropolis. | ||
| کلیدواژه‌ها [English] | ||
| Livability, sustainable urban development, interpretive structural modeling, MICMAC analysis, Mashhad metropolis | ||
| مراجع | ||
|
ابراهیمزاده، عیسی، بذرافشان، جواد و حبیبزاده، لمسو (1389). تحلیل و ارزیابی کاربری اراضی روستا-شهرهای کوچک در ایران با استفاده از GIS، مطالعه موردی: خوشرودپی بابل. مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقهای، 2(5)، 111-138. ابراهیمزاده، عیسی، بریمانی، فرامرز و نصیری، یوسف (1383). حاشیهنشینی: ناهنجاریهای شهری و راهکارهای تعدیل آن، موردشناسی؛ کریمآباد زاهدان.دو فصلنامهجغرافیاوتوسعه، 2(3) ، 121-143 آتشسوز، علی، فیضی، کامران، کزازی، ابوالفضل و الفت، لعیا(1395). مدلسازی تفسیری- ساختاری ریسک‌های زنجیرۀ تامین صنعت پتروشیمی. مطالعات مدیریت صنعتی، 14(41)، 39-73. ادیبی، مهدی، کشاورز، زهرا سادات و قنبری، محمد (1393). بررسی شاخصهای کیفیت زندگی در نواحی روستایی، مطالعه موردی: دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان اردستان استان اصفهان. مجله مطالعات و پژوهشهای شهری و محلهای دانشگاه اصفهان، 6(22)، 163-182. آذر، عادل و بیات، کریم (1387). طراحی مدل فرآیند محوری کسب و کار با رویکرد مدلسازی ساختاری تفسیری (ISM). نشریه مدیریت فناوری اطلاعات، 1(1)، 13-18. افشارکهن، جواد، بلالی، اسماعیل و قدسی، علی (1391). بررسی ابعاد اجتماعی مساله کنترل ترافیک شهری (مورد مطالعه: مشهد). مجله مطالعات شهر، 2(4)، 90-59. اکبری، مجید، بوستان احمدی، وحید، موسوی، سیدچمران و حاجیپور، نازنین (1397). ارزیابی وضعیت زیستپذیری مناطق کلانشهر شیراز از منظر شهروندان. فصلنامه رفاه و توسعه اجتماعی، 10(37)، 154-124. امینزاده گوهرریزی، بهرام و روشن، مینا (1392). ارائه روش سنجش تطبیقی زیستپذیری در محلات شهری با تاکید بر معیارهای برنامهریزی کاربری زمین (نمونه موردی: شهر قزوین). اولین همایش ملی شهرسازی و معماری در گذر زمان، قزوین، دانشگاه بین المللی امام خمینی. ایراندوست، کیومرث، عیسیلو، علی‌اصغر و شاه‌مرادی، بهزاد (1394). شاخص زیستپذیری در محیط‌های شهری(بخش مرکزی شهر مقدس قم). فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد و مدیریت شهری، 4(13)، 101-118. بندرآباد، علیرضا(1390). شهر زیستپذیر از مبانی تا معنا. تهران: انتشارات آدرخش. بندرآباد، علیرضا و احمدینژاد، فرشته (1393). ارزیابی شاخصهای کیفیت زندگی با تاکید بر اصول شهر زیستپذیر در منطقه 22 تهران. پژوهش و برنامهریزی شهری، 5(16)، 55-74. بندرآباد، علیرضا (1389). تدوین اصول الگوی توسعه فضایی و شکل شهر زیستپذیر ایرانی (مطالعه موردی: مناطق 1،15،22 تهران). رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران. پریزادی، طاهر و بیگدلی، لیلا (1395). سنجش سطح زیستپذیری محلات منطقه 17 شهرداری تهران. نشریه تحلیل فضای و مخاطرات محیطی، 3(1)، 65-90. پورطاهری، مهدی، افتخاری، عبدالرضا رکن‌الدین و فتاحی، حداله (1388). ارزیابی کیفیت زندگی در نواحی روستایی. پژوهشهایجغرافیایانسانی، 76(2)، 13-31. جعفری مهرآبادی، مریم، اکبری، مجید، عطایی، فرزانه و رزاقی‌چمازکتی، فرزانه (1396). مدل‌یابی ساختاری - تفسیری عوامل موثر بر توسعه گردشگری غذا (نمونه موردی: شهر رشت). مطالعات برنامهریزی سکونتگاههای انسانی، 12(3)، 681-698. جمعه‌پور، محمود و طهماسبی‌تهرانی، شهرزاد(1392). تبیین میزان زیست پذیری و کیفیت زندگی در روستاهای پیرامون شهری (مطالعه موردی بخش مرکزی شهرستان شهریار). فصلنامه برنامه ریزی توسعه کالبدی، 1(3)، 49-60 حبیبی، داود، قشقایی، رضا و حیدری، فرزاد(1391). نگاهی به ویژگیها و معیارهای شهر زیستپذیر. همایش بین المللی دانشگاه آزاد تبریز. خراسانی، محمدامین (1391). تبیین زیستپذیری روستاهای پیرامون شهری با رویکرد کیفیت زندگی، مطالعه موردی: شهرستان ورامین. رساله دکتری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران. خراسانی، محمدامین و رضوانی، محمدرضا (1392). شناخت و تحلیل تفاوت زیستپذیری روستاهای پیرامون شهری در شهرستان ورامین. فصلنامه اقتصاد فضا و توسعه روستایی، 2(3)، 55-74. خراسانی، محمدامین، رضوانی، محمدرضا، مطیعی‌لنگرودی، سیدحسن و رفیعیان، مجتبی(1392). سنجش و ارزیابی مولفههای زیستپذیری در سکونتگاههای روستایی پیرامون شهری (شهرستان ورامین). توسعه روستایی، 5(1)، 11-90. خراسانی، محمدامین، رضوانی، محمدرضا، مطیعی‌لنگرودی، سیدحسن و رفیعیان، مجتبی(1391). سنجش و ارزیابی زیستپذیری روستاهای پیرامون شهری(مطالعه موردی: شهرستان ورامین). نشریه پژوهشهای روستایی، 3(4)، 79-104. رشیدی ابراهیم‌حصاری، اصغر، موحد، علی، تولایی، سیمین و موسوی، میرنجف (1395). تحلیل فضایی منطقه کلان‌شهری تبریز با رویکرد زیستپذیری. فصلنامه علمی - پژوهشی فضای جغرافیایی، 16( 56 )، 155-176. رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسن (1387). سنجش کیفیت زندگی: بررســی مفاهیم، شاخصها، مدل‌ها و ارائه مدل پیشــنهادی برای نواحی روستایی. فصلنامه روستا و توسعه، 11(3) ، 1-26. ساسانپور، فرزانه، تولایی، سیمین و جعفری اسدآبادی، حمزه(1394). سنجش و ارزیابی زیستپذیری شهری در مناطق بیست و دو گانه کلانشهر تهران. فصلنامهبرنامهریزیمنطقهای، 5( 18) ، 42-27. ساسانپور، فرزانه و جعفری‌اسدآبادی، حمزه(1392).اصول و ویژگیهای شهر زیستپذیر. اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار، تهران، اسفند 1392. ساسانپور، فرزانه، تولایی، سیمین و جعفری‌اسدآبادی، حمزه (1393). قابلیت زیستپذیری شهرها در راستای توسعه پایدار شهری(مورد مطالعه کلانشهر تهران). جغرافیا (فصلنامه علمی-پژوهشی و بینالمللی انجمن جغرافیای ایران)، 12(42)، 129-157. سلیمانی‌مهرجانی، محمد، تولایی، سیمین، رفیعیان، مجتبی، زنگانه، احمد و خزائینژاد، فروغ (1395). زیستپذیری: مفهوم، اصول، ابعاد و شاخصها. پژوهشهای جغرافیای برنامهریزی شهری، 4(1)، 27-50. شاهیوندی، احمد، قلعهنویی، محمود و علیپوراصفهانی، مریم (1393). بررسی ویژگیهای کالبدی و اثرگذاری آن بر سرزندگی و زیستپذیری محلههای قدیم نمونه موردی؛ محله سنبلستان اصفهان. دو فصلنامه علمی-پژوهشی مرمت و معماری ایران، 5(9)، 13-26. شماعی، علی، ساسانپور، فرزانه، سلیمانی، محمد و احدنژادروشنی، محسن (1394).ارزیابی قابلیت‌های زیستپذیری بافت فرسوده و راهبردهای تقویت آن (مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر زنجان). شهرپایدار، 2(2)، 19-34. صادقلو، طاهره و سجاسیقیداری، حمدالله(1392). تبیین الگوی نظری نقش توسعه خدمات فضای سبز در زیستپذیری شهری. اولین کنفرانس ملیخدمات شهری و محیطزیست، مشهد. علی‌اکبری، اسماعیل، مرصوصی، نفیسه و اکبری، مجید (1399). آسیب‌‌‌شناسی فرا روش پژوهشهای زیستپذیری در مقیاس کلان‌‌شهرهای ایران. فصلنامه جغرافیا و آمایش شهری-منطقهای، 10(35)، 106-85. علیزاده، سجاد (1393).سنجشعواملزیستپذیریباتاکیدبررویکردمشارکت(مطالعۀموردی:محلهبریانمنطقۀ10شهرداری تهران). پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی. عندلیب، علیرضا (1386). فرآیند نوسازی بافتهای فرسوده شهر تهران. تهران: انتشارات سازمان نوسازی شهر تهران و نشر ری‌پور. عیسیلو، علی، بیات، مصطفی و بهرامی، عبدالعلی(1393). زیستپذیری رهیافتی نوین جهت ارتقای کیفیت زندگی در جوامع روستایی (مطالعه موردی: شهرستان قم، بخش کهک). مسکن و محیط روستا، 146، 107-120. فلاح‌منشادی، الهام، روحی، امیر و فلاح‌منشادی، افروز (1394). تحلیل و بررسی اقدامات لازم برای اجرایی شدن حمل و نقل یکپارچه شهری در کلانشهرها؛ نمونه موردی: شهر تهران. فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهر، 6(20)، 98-83. قربانی، رسول و نوشاد، سمیه (1387). راهبرد رشد هوشمند در توسعه شهری اصول و راهکارها. فصلنامه جغرافیا و توسعه، 6(12)، 180-163. مرکز آمار ایران(1395 ). سرشماری عمومی نفوس و مسکن شهرمشهد. ملکحسینی، عباس و ملکپور، حسین (1395). ارزیابی زیستپذیری شهر کرمانشاه، مجله علمی تخصصی جغرافیا، عمران، شهرسازی و معماری، 1(20)، 53-62. AAli Akbari, S. & Akbari, M. (2017). Interpretive-Structural Modeling of the Factors that Affect the Viability of Tehran Metropolis. Journal of Spatial Planning, 21(1), 1-31.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 673 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 702 |
||